Onderzoek naar proces en beheer Lange Jaap afgerond

Huisduinen – In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft er een extern onderzoek plaatsgevonden naar het proces van beheer en onderhoud rondom de vuurtoren Lange Jaap in Den Helder. De eerder gepresenteerde tijdlijn bevatte een aantal hiaten, zoals waarom er aan de bevindingen van enkele onderzoeken geen vervolg is gegeven.

Aanbevelingen en opvolging
1. Breng technische expertise en specialistische kennis weer terug binnen de organisatie;
Deze aanbeveling wordt door Rijkswaterstaat (RWS) herkend. Vanaf 2000 werden veel verantwoordelijkheden voor de uitvoering bij marktpartijen gelegd, hierdoor is bij RWS technische kennis verloren gegaan. Daarom ontwerpt RWS sinds 2017 ook weer zelf om meer eigen ervaring en kennis op te doen. Daarnaast werkt Rijkswaterstaat aan het borgen van expertise binnen de organisatie en bij de infrasector binnen de transitieaanpak ‘Op weg naar een vitale infrasector’. RWS heeft de eigen kennisopgave in beeld gebracht en heeft een basisopleiding ontwikkeld voor startende medewerkers en stimuleert marktpartijen om hetzelfde te doen.

1. Zorg voor een goede en centrale informatiehuishouding;
   RWS herkent de constatering dat door reorganisaties informatie verloren is gegaan. De aanbeveling is om beleid uit te vaardigen over de informatiehuishouding en dat er wordt toegezien op de naleving hiervan. Het niet goed vastleggen van areaalinformatie is een punt dat ook in eerdere onderzoeken naar boven is gekomen. RWS werkt daarom met het ontwikkelplan Assetmanagement aan een verbeterslag op dit vlak.

2. Zorg voor een goede balans tussen (afnemende) functionele waarden en monumentale waarden van monumentaal vastgoed;
   Om actief oog te hebben voor het monumentale vastgoed binnen de portefeuille en de monumentale waarde te borgen in de (onderhouds-)processen zijn acties in gang gezet om dit beter in beeld te brengen. RWS brengt in samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) objecten in kaart met een beschermde cultuurhistorische waarde zonder directe of indirecte functie voor de netwerken. Daarnaast wordt in samenspraak met de RCE de staat van onderhoud van de monumenten die in beheer bij RWS zijn beoordeeld in relatie tot de monumentale waarde. Hierna wordt in beeld gebracht wat nodig is om deze monumenten ook op basis van de monumentale waarde te onderhouden en hoe dit meegenomen kan worden in het beheer en onderhoud van RWS.

3. Zorg bij monumentaal vastgoed voor een geformaliseerde overlegstructuur tussen (minimaal) de volgende belanghebbende partijen: RWS, RCE en de gemeenten;
   Overleg tussen RWS, RCE en de gemeente omtrent monumenten vindt standaard plaats als er toestemming verkregen dient te worden van de gemeente bij het onderhoud dat RWS wil uitvoeren. RCE adviseert de gemeente daarin. Daarmee is er een formeel overlegmoment. Het advies is om bij complexe monumenten als de Lange Jaap een periodiek overleg in te stellen tussen de partijen om kennis te delen. Overigens vindt er sinds eind vorig jaar al afstemming plaats over de Lange Jaap met de belanghebbende partijen. Deze ervaring zal worden gebruikt om bij overige complexe monumenten in te zetten.

4. Omarm de complexiteit – en leg daar commitment over vast.
   Het advies is om de complexiteit te omarmen en maatwerkprocessen te faciliteren om succesvol invulling te geven aan het beheer en onderhoud van complexe objecten, zoals de Lange Jaap. RWS herkent de complexiteit. Naast de reguliere onderhoudsprocessen past RWS ook maatwerk toe voor bepaalde werkzaamheden aan de vuurtoren.

In het rapport wordt de eerder met de Tweede Kamer gedeelde conclusie herbevestigd: RWS heeft weliswaar reguliere inspecties en verdiepende onderzoeken uitgevoerd en enkele herstelmaatregelen gedaan, maar geen structurele maatregelen getroffen om de opgetreden degradatie van de constructie tegen te gaan of te beperken.

Parallel aan deze externe evaluatie wordt de betreedbaarheid van de looproute in de vuurtoren onderzocht. De looproute naar de bovenste verdiepingen van de vuurtoren moet veilig te betreden zijn voordat verdere stappen gezet kunnen worden in de aanpak van de scheurvorming. De uitkomsten worden begin 2023 verwacht.