Den HelderPolitiek

Burgemeester Jeroen Nobel: “vrijheid is geen vanzelfsprekendheid”

Advertentie:

Den Helder – Ter gelegenheid van Dodenherdenking heeft burgemeester Jeroen Nobel onderstaande toespraak gehouden.

“Het was 3 september 1945. Nederland was vier maanden eerder bevrijd en burgemeester Govert Ritmeester was levend teruggekeerd uit Buchenwald. Bij aanvang van zijn eerste raadsvergadering na de oorlog, bleek zijn voorzittershamer zoek. Een noodhamer bood uitkomst tot de schijnbaar zoekgeraakte voorzittershamer alsnog gevonden werd. Het bleek voorzien van een zilveren plaatje met woorden, die de burgemeester zichtbaar ontroerden. “In vrijheid te hanteren.” Stond op het plaatje.

Burgemeester Ritmeester was in de jaren voorafgaand aan die derde september onverzettelijk geweest om zijn stad te beschermen. Al vóór de Duitse troepen Polen binnenvielen had Ritmeester zich fel uitgesproken tegen nazisme en antisemitisme en toen de oorlog ook hier een feit was, deed hij alles wat in zijn macht lag om zich onverschrokken te verzetten. Tijdens het grote bombardement van 24 op 25 juni 1940 was hij bij alle branden en op alle plekken waar zijn leiding nodig was. Govert Ritmeester werd op 1 april 1943 door de Gestapo gearresteerd op het stadhuis en vervangen door een NSB-er. Via de strafgevangenis in Scheveningen kwam hij in concentratiekamp Sachsenhausen en daarna in kamp Buchenwald. Sterk vermagerd en bovendien ter dood veroordeeld, is het een wonder dat Govert Ritmeester terug kon keren naar de stad waar hij alles voor had willen geven.

Het verhaal van Govert Ritmeester is één van verhalen die afgelopen week huis aan huis verspreid werden in het boekje ‘75 jaar Vrijheid in Den Helder’. Een boekje voor inwoners, door inwoners en beschikbaar gesteld door de Helderse Historische Vereniging en de Helderse Vereniging voor Sociale Geschiedenis. Het zijn verhalen om nooit te vergeten. Verhalen om te blijven herhalen.

75 jaar vrijheid. Een lange tijd waarin vrijheid steeds vanzelfsprekender wordt, doordat het besef van onvrijheid langzaam verdwijnt met de mensen die het meemaakten. Het zal niet lang meer duren voordat geen van hen nog kan vertellen wat het betekent om écht onvrij te zijn. Hoe het voelt als je vrijheid je wordt ontnomen. En ook wat er precies aan vooraf ging. Want vóór elk opgetekend oorlogsverhaal spelen zich verhalen af van ongelijkheid, onbegrip en intolerantie. Als ook die verhalen niet meer worden verteld, wordt vrijheid gewoon. Als die verhalen worden vergeten, vergeten we vrijheid te koesteren.

Soms maak ik me zorgen. Met een steeds vagere notie van onvrijheid, krijgen waarden als respect en gelijkwaardigheid minder kans. Het lijkt haast wel of waarden hun waarde verliezen omdat we vergeten wat ze betekenen. Ik zie dat de haat tegen andersdenkenden groeit, of het nu cultureel of religieus is. Ik zie dat kleur en geaardheid weer vaker aanleiding zijn tot geweld. En ik zie hoe fel het debat wordt.

Zoekende als we zijn, proberen we de samenleving op orde te houden door in plaats van waarden, normen te stellen. Wetten, regels en voorschriften geven weer wat we wel en niet mogen doen. En we verzinnen nieuwe woorden om ze veilig te stellen. Een inclusieve samenleving bijvoorbeeld, waarin iedereen gelijke kansen moet krijgen. Of diversiteit, waarmee we aangeven dat we onze verschillen moeten omarmen. Het zijn mooie principes, maar ook modewoorden die over een paar jaar vervangen zullen worden door andere woorden. Woorden die ook op hun beurt normen op zullen leggen.

We hebben geen nieuwe woorden nodig, we hebben waarden nodig. Respect, Gelijkheid, Saamhorigheid. Waarden die terug te vinden zijn in de woorden die we allang tot onze beschikking hebben. Waarden die terug te vinden zijn in de verhalen van die mensen die weten hoe het is als intolerantie en ongelijkheid tot haat verworden en leiden tot onvrijheid.

Het verhaal van burgemeester Ritmeester raakt me omdat het me eraan herinnert dat ik de voorzittershamer in vrijheid kan hanteren. Dat is geen vanzelfsprekendheid, dat is een groot goed. Ik zal waarschijnlijk nooit weten hoe het is om te vechten voor een stad en ik prijs me daar gelukkig mee. Maar als ik iets kan doen om te voorkomen dat onze waarden hun waarde verliezen, dan doe ik dat met woorden. Geen nieuwe, maar met de woorden van al die mensen die écht weten wat het betekent om onvrij te zijn. Alleen zo zullen we onze vrijheid blijvend op waarde weten te schatten.”

Toon meer

Redactie Regio Noordkop

Onder 'Redactie Regio Noordkop' staan door de redactie zelf geschreven berichten, maar ook artikelen die ons door derden zijn aangeleverd, zoals (en al dan niet bewerkte) persberichten en dergelijke. Ook iets melden? Stuur een bericht aan nieuws@regionoordkop.nl. De redactie is telefonisch te bereiken via 0223-684609. Het bezoekadres is Torplaan 4, 1785BA Den Helder. Loop gerust binnen, de koffie staat klaar!

Wellicht ook interessant

Back to top button