Texel

Herdenking opstand Georgiërs gaat niet door

Advertentie:

Texel – De herdenking van de opstand van de Georgiers op Texel op 6 april 1945, gaat niet door vanwege de coronamaatregelen. Precies 75 jaar geleden barstte de oorlog op het eiland pas echt los toen Georgische soldaten de wapens opnamen tegen de Duitse bezettingsmacht. Bij de strijd, die tot 20 mei zou duren vielen honderden slachtoffers aan beide kanten. ook zo’n 120 Texelaars kwamen om het leven.

Henk Spigt en Fried Kortenhoeven waren jongens van 7 en 13 jaar toen de oorlog op Texel pas echt begon op 6 april 1945. Tot die tijd was het op Texel altijd vrij rustig. Iedereen leefde met elkaar zonder veel strijd. Het eiland werd door veel Duitsers ook als plek beleefd als rustoord waar ze konden fietsen, paard rijden, zwemmen en waterskiën. “Alles verliep tot dan toe vreedzaam. Er was niks aan de hand.”

Op Texel verbleef ook een regiment Georgiers, dat begin 1945 naar Texel was overgeplaatst. De Georgiers waren tot dan toe loyaal geweest aan de Duitsers. Maar begin april wilde de Duitse legerleiding dat de Georgiers van Texel naar het front werden overgeplaatst om daar tegen de geallieerden te vechten. De Georgiers zagen dit niet zitten en in de nacht van 5 op 6 april kwamen ze in opstand. Om 01.00 uur ’s nachts kwamen ze volgens plan in actie. Veel Duitse soldaten werden onschadelijk gemaakt doordat Georgische soldaten ze de keel doorsneden met een mes. De volgende dag werd de bevolking opgeschrikt door schietpartijen. “Wij dachten eerst dat het een oefening was of dat er op vliegtuigen geschoten werd. Toen bleek dus dat ze op elkaar schoten” zegt Fried.

Onder vuur
De strijd barstte pas echt los toen de Duitsers versterking kregen van afweergeschut van het zuiden van het eiland en vanaf Den Helder. Den Burg kwam zwaar onder vuur te liggen. “Ons huis was door een granaat getroffen en wij moesten vluchten naar de kelder bij de buren, waar de hele buurt zat.” vertelt Henk. “Ik ben toen echt bang geweest”. Veel huizen in Den Burg werden bij de beschietingen zwaar beschadigd. Het noodziekenhuis stroomde vol met gewonden.

In het centrum van Den Burg werden 14 Texelse mannen opgepakt en in een vrachtwagen weggevoerd. “Dat was duidelijk een wraakactie van de Duitsers. De mannen waren zich van geen kwaad bewust. Ze waren willekeurig opgepakt”, zegt Henk. De vrachtwagen ging richting het zuiden van het eiland. Onderweg wisten vier mannen van de wagen af te springen en te ontsnappen. Een van hen was Cor Kievits. Van hem hoorden Henk en Fried later hoe de tocht verlopen was. Fried vertelt: “De Texelse mannen hebben onderweg nog overlegd of ze de Duitse bewakers zouden overmeesteren, maar ze gingen er ook van uit dat ze niks gedaan hadden en hen niks zou overkomen. Cor vertrouwde het niet en sprong. De anderen zagen het gevaar niet. Ze dachten het zal wel meevallen. Maar het viel niet mee.” Uiteindelijk zouden de tien Texelaars bij de Mok vrijwel direkt worden geëxecuteerd. “De jongens zijn vrij snel na aankomst hier in de duinen bij de Mok in koelen bloede vermoord.” zegt Henk.

Monument
Bij de poort naar het terrein van de Mok, waar het korps mariniers een oefenkamp heeft, is een monument voor de geëxecuteerde mannen. Het plan was om op 6 april met een uitvoerige ceremonie met muziekkapel van de mariniers, de burgemeester van Texel, nabestaanden en genodigden stil te staan bij de gebeurtenissen van 75 jaar geleden. “We vinden de datum 6 april zo belangrijk omdat het de dag is van de opstand van de Georgiers en het begin van de strijd waarbij zoveel Texelaars zijn omgekomen. Niet alleen de tien geëxecuteerde mannen maar ook alle andere burgerslachtoffers, in totaal wel 120 Texelaars. Er is een zware prijs betaald voor vrijheid.” zeggen Henk en Fried.

De ceremonie gaat nu niet door vanwege de coronamaatregelen. “Jammer want we hebben hier echt naar toe geleefd. Het moest een mooie ceremonie worden. Maar begrijpelijk natuurlijk dat het is afgeblazen.” zegt Henk. Als schrale troost is hij samen met de burgemeester naar het monument bij de Mok geweest en heeft daar bloemen neergelegd. In gedachten zullen veel Texelaars op 6 april stilstaan bij de gebeurtenissen van toen.

Toon meer

NH Nieuws

De bron van bovenstaand bericht is NHNieuws, de provinciale omroep voor Noord-Holland. Zij is mediapartner van Regio Noordkop.

Wellicht ook interessant

Back to top button