Den Helder – Voorzitters van commissievergaderingen van de gemeente Den Helder moeten voortaan ingrijpen als de schijn van belangenverstrengeling zich voordoet bij commissieleden. Dat heeft de agendacommissie besloten nadat zowel Kees Bazen (Samen Actief) als Koos van Beveren (GroenLinks) woordvoering deden over een verkeerskwestie en daar ook een amendement over aankondigden, terwijl beide commissieleden vertegenwoordigers van Veilig Verkeer Nederland (VVN) zijn. Bazen en Van Beveren betreuren de opvatting van de agendacommissie en benadrukken dat in dit geval geen sprake van belangenverstrengeling was.
De agendacommissie evalueert standaard de afgelopen raads- en commissievergaderingen. Zo kwam tijdens de vergadering van de agendacommissie van 30 september de commissievergadering Stadsontwikkeling en Beheer van 23 september aan bod. Daarbij werd gesproken over de activiteiten van Bazen en Van Beveren bij Veilig Verkeer Nederland en hoe dat zich verhoudt tot hun bijdragen bij de behandeling van het voorstel over voorrangsregels op rotondes.
Het is namelijk zo dat Bazen voorzitter is van de VVN afdeling Den Helder en Van Beveren secretaris. Deze lokale afdeling van de VVN staat niet achter de plannen van het Helderse college om fietsers op alle rotondes binnen de bebouwde kom voorrang te geven. Van Beveren stuurde hier als secretaris al een brief over naar het college, die onderdeel was van de vergaderstukken bij de commissievergadering van 23 september. Tijdens deze vergadering uitten Van Beveren en Bazen als commissieleden ook hun kritiek op het voorstel van het college en kondigden zij een amendement aan om de plannen te wijzigen.
“Beide commissieleden zijn op enigerlei wijze actief betrokken geweest bij de voorbereiding van het voorstel”, constateert de agendacommissie. De commissie heeft daarom afgesproken dat een commissievoorzitter voortaan in dat soort gevallen de vergadering stil moet leggen en de betrokken commissieleden dan moet wijzen op de vermeende belangenverstrengeling, zo is te lezen in het verslag van de vergadering van de agendacommissie. De voorzitter moet daarbij melden “dat dit bij de behandeling van het voorstel ongewenst is met verwijzing naar de Gedragscode integriteit voor raadsleden”.
Reacties Kees en Koos
Kees Bazen zegt dat in zijn geval geen sprake is geweest van belangenverstrengeling. Hij legt uit waarom: “Veilig Verkeer Nederland is een vrijwilligersorganisatie en ik ben daar voorzitter van, op vrijwillige basis. Wij denken graag mee in het belang van de veiligheid van onze inwoners en we zijn inderdaad kritisch op het raadsvoorstel, maar ik heb geen persoonlijk belang bij de keuzes die worden gemaakt op het gebied van verkeersveiligheid. Het enige wat ik heb is een voorkeur vanuit mijn vrijwilligersfunctie.”
Waarom liet hij de woordvoering niet door iemand anders binnen zijn fractie doen, om ‘de schijn van’ te voorkomen? “Bij een goed inhoudelijk debat gaan de mensen die van de hoed en de rand weten met elkaar in discussie”, reageert Bazen. Hij benadrukt dat dit gebruikelijk is in commissievergaderingen. “Als je een accountant hebt die gespecialiseerd is op financiën, laat je diegene ook de discussie voeren over de begroting. Die persoon heeft daar op dat moment geen persoonlijk belang bij, maar heeft wel de kennis in huis. Het zou gek zijn om iemand die geen verstand van zaken heeft de woordvoering op te laten lezen”, aldus het commissielid van Samen Actief. Al met al vindt Bazen het oordeel van de agendacommissie “een ongelukkige weergave van de situatie”.
Ook Koos van Beveren betreurt de opvatting van de agendacommissie. “Jammer dat het zo naar voren gebracht wordt. Ik vertegenwoordigde op dat moment het standpunt van GroenLinks, daar hebben wij als fractie over gesproken. Het is dus niet mijn persoonlijke mening”, aldus Van Beveren. Het commissielid van GroenLinks legt net als Bazen uit dat juist hij de woordvoering deed omdat verkeer zijn vakgebied is. “Met mijn verworven expertise kan ik een betere bijdrage leveren aan het debat dan iemand die er niets van af weet. Ik denk dat ik naar eer en geweten mijn kennis heb overgebracht”, concludeert Van Beveren.
Ik vind het een heel bijzondere benadering. Bij (schijn van) belangenverstrengeling gaat het om vermenging van het publiek belang met het persoonlijk belang van een bestuurder of raadslid. Het gaat dan bijvoorbeeld om familieleden of vrienden waarmee een bestuurder of raadslid als privépersoon banden heeft en die tegelijkertijd ook actief zijn voor de gemeente, zo staat het beschreven. Wat mag je dan nog wel als raadslid, want bij deze benadering wordt het wel heel erg beperkt. Ik kan mij zo voorstellen dat je als raadslid op je handen gaat zitten als je bestuurslid bent van en er is een geld vraag aan de orde. Ik kan mij voorstellen dat je je mond houd als je directe belangen hebt waar je direct dan wel indirect beter van kan worden. We hebben het hier over algemeen “veilig verkeer” waar iedereen baad bij kan hebben. Waar komt deze discussie nu plotseling vandaan, vraag ik mij dan af, wat zit hier nu weer achter?
Ik kan me voorstellen dat een raadslid / commissielid die zogenaamde ongewenste banden heeft zijn belang door een ander raadslid / commissielid laat behartigen. En. Aangezien vrijwel iedereen in Den Helder wel ergens banden mee heeft zou bovenstaand wel eens een druk beoefende en door de integriteitscode gestimuleerde sport kunnen zijn.
De burgemeester is lid van een politieke partij, daar schijnt de belangenverstrengeling institutioneel.
De (schijn) van belangenverstrengeling is vaak onduidelijk, want er is een heel groot grijs gebied.
Want mag je als raadslid en hondenbezitter bijvoorbeeld meestemmen over de hondenbelasting? Ja dat mag, want het gaat om een algemene maatregel die iedere burger wat aangaat. Je mag zelfs meestemmen als je lid bent van de vereniging Blaffend Protest.
Maar als je bestuurslid bent van Veilig Verkeer Nederland afdeling Den Helder (VVN). Dan is (schijn) van belangenverstrengeling wel zeker van toepassing. En dan maakt het niet uit of het een vrijwilligersorganisatie is of niet.
Bij de vereniging Blaffend protest ontvangt de gemeenteraad wel eens ongevraagd een brief waar zij opkomen voor hun leden. Echter wordt door Veilig Verkeer Nederland (afdeling Den Helder) gevraagd en ongevraagd advies gegeven. Waarbij het dus belangrijk is te weten dat het College van Burgermeester en Wethouders (soms in opdracht raad), VVN vraagt om hun advies.
Zodra je als Voorzitter of Secretaris van VVN samenwerkt met Gemeente Den Helder, dan heb je als bestuurder van VVN een belang.
Als raadslid of commissielid heb je het belang van je politieke partij te verdedigen. En dan kom je dus op een punt waar (Schijn) van belangenverstrengeling tussen twee partijen samenkomt. Want is het belang van VVN en in dit geval de standpunten van GroenLinks en Samenactief wel gelijk? En hoeveel invloed heeft dit bestuurslid van de VVN gehad op het partijstandpunt…?
Om deze (schijn) van belangenverstrengeling tegen te gaan is de gemeentewet heel duidelijk! Je mag als je meerdere belangen dient bij z’n onderwerp niet mee doen met de discussie, en zeker ook niet bij een stemming. Kees Bazen (samen Actief/VVN) en Koos van Beveren (GroenLinks/VVN) zijn dus duidelijk in overtreding en zijn dus te ver gegaan!
Kees en Koos hadden een mogelijkheid om legaal het woord te kunnen voeren… Namelijk tijdens het burgerspreekrecht waar ze op persoonlijke titel (of namens VVN) hun mening 5 minuten hadden kunnen ventileren…
Mischien moeten beide heren er maar eens over gaan denken of ze nog houdbaar zijn voor de politiek. Als je na 14 jaar politiek de regels en de wetten van je ambt nog steeds niet kent, dan wordt het tijd dat je gaat.
Dit onderwerp roept terecht veel vragen op over wat nou echt belangenverstrengeling is en wat niet. Laten we eerlijk zijn: Kees Bazen en Koos van Beveren zitten in een lastige situatie. Ze zijn beiden actief voor Veilig Verkeer Nederland, een organisatie die zich duidelijk uitspreekt tegen bepaalde verkeersplannen van de gemeente. En nu zitten ze ook in een commissie die over diezelfde verkeersplannen beslist. Klinkt dit als belangenverstrengeling? Nou ja, op z’n minst zou je kunnen zeggen dat het de schijn ervan wekt.
Maar hier komt het lastige deel: beiden claimen dat ze niet handelen uit persoonlijk belang, en dat Veilig Verkeer Nederland een vrijwilligersorganisatie is. Toch, is het voldoende om te zeggen dat er geen persoonlijk belang is, terwijl ze zo nauw betrokken zijn bij het onderwerp? Moet je niet altijd voorzichtig zijn om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden, juist als volksvertegenwoordiger?
De agendacommissie besluit nu dat voorzitters in zulke situaties moeten ingrijpen. Het lijkt er een beetje op dat dit een formele manier is om transparantie te waarborgen en eventuele problemen voor te zijn. Je kunt je echter afvragen of dit besluit meer te maken heeft met het beschermen van de integriteit van de raad, of dat dit een overdreven actie is. Sommigen zouden dit misschien een “woke actie” noemen, alsof men te krampachtig elke vorm van schijn wil vermijden. Maar laten we eerlijk zijn: gaat het hier om woke-zijn of om het bewaken van eerlijkheid en transparantie in het bestuur? Er is een verschil tussen een vorm van “woke” beleid, waarbij gevoeligheden overmatig worden uitvergroot, en simpelweg zorgen dat alles netjes en volgens de regels verloopt.
Als we het voorbeeld van een accountant gebruiken, zoals Bazen dat doet, is het niet gek dat experts over hun vakgebied spreken. Dat is logisch. Maar als je al vooraf een stevige mening hebt en er al actie tegen hebt ondernomen, zoals een brief aan het college sturen, dan wordt het toch wat gecompliceerder. Misschien hadden ze de woordvoering inderdaad aan een ander kunnen overlaten om gedoe te voorkomen.
Samenvattend: dit lijkt niet zozeer een “woke actie” te zijn, maar eerder een voorzorgsmaatregel om de schijn van belangenverstrengeling weg te nemen. Bazen en Van Beveren hebben wel een punt dat ze hun expertise inbrengen in het debat, maar je kunt je afvragen of het toch niet slimmer was geweest om een andere weg te bewandelen om te voorkomen dat dit nu zo’n groot issue is geworden. Wat denk jij?
Natuurlijk kun je als adviseur geen plaats hebben in een orgaan wat ook de beslissingen gaat nemen. Daarnaast is de inbreng van VVN tegenwoordig in mijn ogen ook nog eens uiterst discutabel en de totstandkoming van hun adviezen niet transparant en vanuit een eigen perspectief natuurlijk.