Texel – De verwachte toename in extreem weer zal de bodem van getijdegebieden instabieler kunnen maken. Dat blijkt uit het proefschrift waarop NIOZ-onderzoeker Zhengquan Zhou op 7 september zal promoveren aan de Universiteit Utrecht.
“Door de toename van het aantal hittegolven, zullen bodemdieren als kokkels veel mobieler worden”, zegt Zhengquan. “Daardoor wordt de bodem instabieler en gevoeliger voor wegspoelen tijdens stormen. Deze kennis is belangrijk voor waterbeheerders die bijvoorbeeld kwelders willen inzetten als extra bescherming van de kust.”
Schelpdieren zoals de kokkel lijken misschien vast op een plek te leven, maar kunnen wel degelijk op-en-neer en heen-en-weer bewegen, vertelt Zhengquan. “Wanneer het warmer wordt, zullen kokkeltjes in een drooggevallen bodem naar beneden bewegen. Als er water op de bodem staat, kunnen ze juist naar bovenkomen voor verkoeling, of horizontaal bewegen op de vlucht voor de hitte.”
Beweging maakt instabiel
Waar op het land de beweging van bodemdieren juist als iets goeds wordt gezien, ligt dat in getijdegebieden anders, zegt de onderzoeker. “Meer beweging van bodemdieren betekent meer instabiliteit van de bodem. Daarmee kan die bodem ook gevoeliger worden voor wegspoelen tijdens stormen.” Om kwelders (in het noorden van Nederland) of schorren (in de Delta) te laten groeien is juist een stabiele wadbodem nodig, zegt Zhengquan.
De onderzoeker deed experimenten met kokkeltjes in het laboratorium, die hij aan verschillende temperaturen blootstelde. Daarbij ontdekte hij dat er een optimale temperatuur bestaat voor deze schelpdieren. “Als het een beetje warmer wordt, kunnen de scheldieren meer gaan bewegen om de koelte op te zoeken. Maar boven een bepaalde temperatuur gaan steeds meer schelpen dood. Dat betekent dat bij extreme hittegolven de verstoring van de bodem door schelpdieren ook steeds minder wordt, omdat de dieren simpelweg verdwijnen.”
Natuurbeheer
Al deze kennis is belangrijk voor natuurbeheerders die natuurlijke schorren of kwelders willen inzetten als kustverdediging, zegt Zhengquan. “Voor een stabiele bodem heb je een bepaalde samenstelling van de bodemdieren nodig en zul je ook moeten kijken wat de invloed zal zijn van het klimaat van de toekomst op de activiteit van deze diertjes.”
