Column: Coronademonstraties en de andere kant

Een groep ontevreden inwoners liet zich donderdagavond in Den Helder zien bij een demonstratie tegen de coronamaatregelen. Die verliep rustig en al zou dit geen noemenswaardig gegeven moeten zijn bewijzen eerdere bijeenkomsten het bestaan van een alternatief. Hoewel de boodschap duidelijk is: De coronamaatregelen moeten weg, blijkt de motivatie soms ietwat fragiel. Volgens sommige demonstranten is de overheid totaal incapabel en anderen denken dat we juist met zijn allen via een complexe samenzwering in de maling worden genomen. Het algemene gebrek aan redeneringsvermogen is stuitend, al kan aan de andere zijde van het ‘corona-spectrum’ ook weinig subtiliteit ontdekt worden.

Vaccins verheerlijken
Die andere zijde zijn de mensen die zichzelf fotograferen op de corona priklocatie bijvoorbeeld, of een naald in hun twitternaam zetten. Die denken dat ze het goede doen en reageren misschien juist op de sceptici, de mensen die meeliepen bij de demonstratie. Die groepen lijken overigens meer op elkaar dan ze zelf denken: Ze zijn beide aan het uiteinde van het spectrum gepositioneerd en politiseren hun summier onderbouwde overtuigingen, waarmee ze juist voor polarisatie zorgen. De priklocatie fotografen en pro-vax twitter activisten zijn ook extreem, maar hebben dat misschien nog wel het minste door. Het brede midden laat zich informeren maar blijft pragmatisch, gaat niet over tot verheerlijking van vaccins en maatregelen. Het is niet meer dan een poging tot het beperken van de schade, geen wondermiddel of ultieme redder, maar ook geen middel om de wereldbevolking uit te dunnen. Veel meer mensen waren zonder een vaccin verloren gegaan aan het coronavirus, maar de mensheid niet.

Teleurstelling en ontevredenheid
Dat gezegd hebbende zitten de coronademonstranten ver van de waarheid, daar zij zich laten informeren door onderbuikgevoelens en ‘eigen onderzoek’. Begrip tonen is dan ook lastig, met veel mensen valt geen discussie te voeren. Het wantrouwen naar de overheid, de media en de medische wereld is te groot om ergens tot een consensus te komen. Dat is jammer, want het debat lijkt daarmee gekaapt door twee tegenpolen. De één kruipt in de slachtofferrol en zoekt een zondebok voor de enorme teleurstelling die zij voelen over hun eigen leven en hun positie in de maatschappij. Het is dan ook makkelijker om een schuldige aan te wijzen dan te accepteren dat sommige dingen je nu eenmaal overkomen. Het is geruststellender om te denken dat je wordt tegengewerkt, dan om te accepteren dat je inherent minder kansen hebt gehad. De ander volgt instructies op en durft twijfel misschien nieteens uit te spreken, vanwege het stigma dat daaraan vasthangt.

We kunnen niet om die polarisatie heen: Hoewel door deelnemers van de demonstratie in Den Helder werd gezegd dat er een gemêleerd gezelschap was gekomen is dit in de praktijk en over het geheel niet zo. Sentimenten over vaccins en coronamaatregelen blijken sterk beïnvloed te worden door opleidingsniveau, maar ook geslacht, inkomen. Jonge vrouwen zijn vaker ongevaccineerd, het anti-maatregelen kamp bestaat veelal uit laagopgeleide mannen. Ik kan me voorstellen dat die eerste groep zich laat beïnvloeden door de verhalen over onvruchtbaarheid en het grote aantal meldingen over menstruatiestoornissen na vaccinatie. Daarnaast speelt ook mee dat de medische wetenschap historisch gezien heeft verzaakt om voldoende onderzoek te doen naar de werking van medicijnen bij vrouwen en dat steeds meer jonge vrouwen daarvan op de hoogte zijn.

Dan die andere groep, de sceptici en de teleurgestelden, die nooit het gevoel hebben gehad dat zij de beslissingen zouden kunnen maken en nu zo overtuigd zijn van hun eigen onderzoek. Ik ben het niet met ze eens, maar het is te makkelijk om het opleidingsniveau te noemen en te zeggen dat het over intelligentie gaat. Het ‘Dunning-krugereffect’ wordt wel eens aangehaald, het verschijnsel dat laat zien dat incapabele mensen hun kennis te hoog waarderen omdat ze niet in staat zijn hun eigen intelligentie juist in te schatten. Er speelt natuurlijk meer: De politiek is zo ver weg, medici en bestuurders vallen niet binnen hun netwerk en ik denk dat onbegrip al snel leidt tot afwijzing. Daarin heeft eenieder natuurlijk een eigen verantwoordelijkheid, maar men is ook het product van zijn omgeving. Daarop zou je niet veroordeeld moeten worden, al zijn die twee dingen lastig van elkaar te onderscheiden. Ik weet wel dat hij die denkt de waarheid in pacht te hebben vaak maar de helft van het verhaal ziet.

Mobiele versie afsluiten