Den Helder – De Autoriteit woningcorporaties (Aw) trekt al sinds 2019 bij de Woningstichting Den Helder (WSDH) aan de bel over zaken als belangenverstrengeling en de cultuur binnen de organisatie. “De verantwoordelijkheid voor het waarborgen van de integriteit en het voorkomen van belangenverstrengeling ligt in de basis bij het bestuur en de Raad van Commissarissen (RvC). Ondanks eerder vertrouwen in hen om hier zelf mee aan de slag te gaan, is de optelsom van alle keren dat het onderdeel was van gesprek reden om nu over te gaan tot verscherpt toezicht”, vertelt Ilse van der Poel, woordvoerster bij de Aw.
Nadat Peter van den Berg, voorzitter van de RvC van de Woningstichting, op 24 oktober jongstleden bekendmaakte dat Robbert Waltmann per 1 februari 2025 vertrekt als algemeen directeur, kwam er heel wat kritiek. Zonder van de hoed en de rand te weten, spraken allerlei partijen gelijk hun ongenoegen uit over de keuze van de RvC. Een week later kwam het nieuws naar buiten dat de Autoriteit woningcorporaties (de landelijke toezichthouder op de financiële continuïteit, rechtmatigheid, governance en integriteit bij corporaties) de Woningstichting Den Helder per direct onder verscherpt toezicht plaatst. De informatie vanuit de Aw werpt een heel ander licht op de zaak.
De Aw voert standaard basisonderzoeken uit bij woningcorporaties. Als daarbij één of meerdere risico’s binnen de organisatie worden geconstateerd, volgt een verdiepend onderzoek. “Bij Woningstichting Den Helder is op verschillende momenten een verdiepend onderzoek uitgevoerd”, zegt Van der Poel. Indien na het verdiepend onderzoek blijkt dat de corporatie een risico loopt of in gebreke is, kunnen maatregelen of interventies volgen. Het gebeurt niet vaak dat een woningcorporatie onder verscherpt toezicht wordt geplaatst. In 2022 werd geen enkele corporatie onder verscherpt toezicht geplaatst, in 2023 waren dat er drie en dit jaar is de Woningstichting Den Helder vooralsnog de enige.
Eerste signalen en onderzoeken
“Uit verschillende onderzoeken bij de Woningstichting concludeerde de Aw dat meer aandacht nodig was voor integriteit en interne beheersing”, vertelt Van der Poel. Uit haar toelichting blijkt dat de Aw al jarenlang bij WSDH aan de bel trekt over zaken als belangenverstrengeling door twee directeuren en een adjunct, de toezichthoudende rol van de RvC en de cultuur binnen de organisatie. In een beoordelingsbrief van 11 december 2019 vroeg de Aw het bestuur van WSDH (bestaande uit algemeen directeur Robbert Waltmann en financieel directeur Peter Kramer) voor het eerst om meer aandacht te besteden aan ‘soft controls’ binnen de organisatie. Bij soft controls gaat het om gedrag, cultuur en leiderschap. Ook kondigde de Aw in deze brief aan dat in het najaar van 2020 een verdiepend onderzoek zal worden uitgevoerd naar het risicomanagement – waar het onderwerp soft controls onder valt – en de interne beheersing bij WSDH. Mede vanwege corona heeft dat onderzoek uiteindelijk pas op 14 december 2021 plaatsgevonden.
Wel is er in 2020 een gesprek tussen de Aw en het bestuur en de RvC van WSDH geweest over de governance binnen de organisatie. Op 10 september 2020 ontving het bestuur van WSDH naar aanleiding van die ‘governance inspectie’ een brief met daarin een aantal aanbevelingen. Zo vraagt de Aw in die brief aandacht voor “het dilemma dat ervaren kan worden tussen onafhankelijkheid enerzijds en betrokkenheid anderzijds.” Daarnaast verzocht de Aw het bestuur en de RvC “met elkaar in gesprek te gaan en te verkennen hoe bewuster om kan worden gegaan met het ongezegde en hoe paradigmaverkleving te voorkomen.” Paradigmaverkleving wordt gedefinieerd als de mate waarin de bestuurder zich vereenzelvigt met zijn stelsel van overtuigingen. Met andere woorden: dan vindt een bestuurder dat zijn manier van denken de enige of beste manier van denken is. Tenslotte vraagt de Aw het bestuur en de RvC in de brief van september 2020 expliciet en structureel aandacht te besteden aan integriteit.
De opvolging van deze adviezen maakte deel uit van het onderzoek dat uiteindelijk werd uitgevoerd in december 2021, waar het bestuur van WSDH via een toezichtbrief betreffende het jaar 2021 op 16 maart 2022 over werd geïnformeerd. Op basis van het verdiepende onderzoek concludeerde de Aw dat nog steeds sprake was van een verhoogd risico op het onderdeel risicomanagement, specifiek op het gebied van sturing en interne beheersing. Als gevolg daarvan werden een aantal toezichtafspraken vastgelegd, waaronder het verbeteren van de informatievoorziening richting de RvC. Aan het einde van 2022 constateerde de Aw dat het bestuur goed bezig was met het opvolgen van deze toezichtafspraken. “Dit betekent dat ik geen nieuwe afspraken en/of interventies opleg”, schreef een inspecteur van de Aw op 1 december 2022 in een brief naar het bestuur van WSDH.
Nevenfuncties
Een jaar later komt het onderwerp integriteit echter weer ter sprake. Uit een toezichtbrief van 2 oktober 2023 blijkt dat de Aw en het bestuur van WSDH een gesprek hebben gehad over de nevenfuncties van de algemeen directeur, financieel directeur en één van de adjunct-directeuren. De RvC kiest bij haar samenstelling bewust voor leden met elk een duidelijke oriëntatie op de omgeving van WSDH, voor bestuursleden geldt dat niet. Tijdens het gesprek met de Aw heeft het bestuur aangegeven zich bewust te zijn van (mogelijke) onverenigbaarheden die kunnen (op)spelen tussen dagelijkse werkzaamheden en de diverse nevenfuncties van bestuursleden en leden van de RvC. De Aw schreef in deze toezichtbrief echter in het voorjaar van 2024 opnieuw in gesprek te willen gaan over dit onderwerp.
Gevraagd welke nevenfuncties precies ter discussie stonden, verwijst woordvoerster Van der Poel naar pagina 119 van de jaarrekening 2023 van WSDH, waar staat: “Algemeen directeur Robbert Waltmann is penningmeester van de stichting De Uitdaging, die matches verzorgt tussen bedrijfsleven en verenigingsleven. In 2022 heeft Helder Vastgoed BV een bijdrage van € 15.000 (2021: €15.000) aan deze stichting verstrekt. Peter Wiering, adjunct-directeur van Helder Vastgoed Schilderwerken is bestuurslid bij Espeq. Helder Vastgoed Schilderwerken en Helder Vastgoed Onderhoud hebben in 2022 samen een bedrag van € 189.971 ( 2021: € 185.746) betaald aan Espeq voor inhuur van leerlingen. Peter Kramer, financieel directeur, is tevens penningmeester van Stichting Sail Den Helder. Helder Vastgoed BV heeft in 2022 een bijdrage van € 72.600 aan deze stichting verstrekt. Daarnaast is voor € 38.000 (incl. BTW) aan onder meer caps, shirts en huur boten afgenomen.” De drie genoemde personen bevoordeelden dus meerdere keren organisaties waarbinnen zij ook een rol speelden en dat is een van de zaken waar de Aw over is gevallen. Zij heeft daar meerdere keren over aan de bel getrokken, maar binnen Woningstichting Den Helder is daar vervolgens niets of in elk geval te weinig mee gedaan.
Besluit verscherpt toezicht
Dan wordt eind december 2023 een integriteitsmelding gedaan bij de Raad van Commissarissen van WSDH. De RvC heeft deze melding door een extern bureau laten onderzoeken. Door dat bureau werd geen materiële fraude vastgesteld, maar wel volgde uit het onderzoeksrapport diverse aanbevelingen met betrekking tot de processen en cultuuraspecten binnen de Woningstichting. “De Aw heeft ervoor gekozen om de uitkomsten van het onderzoek naar aanleiding van de integriteitsmelding af te wachten”, zegt woordvoerster Van der Poel. Wel heeft de Aw in de tussentijd gesprekken gevoerd met zowel het bestuur als de RvC, waaruit volgens haar bleek dat er op verschillende niveaus in de organisatie sprake is van onrust.
De Aw heeft WSDH vóór 24 oktober (de dag dat het ontslag van de directie bekend werd gemaakt) dan ook mondeling geïnformeerd over het voornemen de corporatie onder verscherpt toezicht te plaatsen. Samenvattend licht Van der Poel het besluit als volgt toe: “Bij haar toezicht kijkt de Aw naar de kwaliteit van het bestuur en het interne toezicht binnen een woningcorporatie. Zolang de RvC hierin zijn verantwoordelijkheid voldoende invult, mengt de Aw zich hier niet in. Voor de Aw zijn de terugkerende signalen op het terrein van risicomanagement, integriteit en de onrust op verschillende niveaus de reden om WSDH onder verscherpt toezicht plaatsen. Het is een optelsom van het jarenlange aandacht vragen voor een goede werking van de soft controls en expliciete aandacht voor het onderwerp integriteit binnen de organisatie.”
Verantwoording
De informatie in dit artikel is afkomstig van of bevestigd door de woordvoerster van de Autoriteit woningcorporaties. De toezichtbrieven uit 2021, 2022 en 2023 zijn openbaar en dus als link toegevoegd bij het betreffende stuk tekst. Wat betreft de beoordelingsbrief van 11 december 2019 en de Brief governance inspectie van 10 september 2020 moeten door de Aw nog een aantal persoonsgegevens worden weggelakt, voordat ze openbaar gemaakt mogen worden. Zodra de documenten AVG-proof met Regio Noordkop gedeeld zijn, worden ook deze als bijlage toegevoegd aan de tekst.
Ik wil absoluut niemand beschuldigen, maar in zijn algemeenheid is fraudeonderzoek ook voor goede opsporingsinstanties bijna niet te doen. Het is alsof een veldwachter op de fiets achter criminelen in een Porsche aan moet. Daarom is het des te schandaliger dat de Helderse incrowd nog voordat er iets is onderzocht, de banden van de fiets van de veldwachter door probeert te snijden. Het wordt dan ook de hoogste tijd dat de FIOD een filiaal opent in Den Helder. Met een eigen rijwiel herstel afdeling.
Tja, de schijn van belangenverstrengeling moet je als bestuurder van een dergelijke stichting ten alle tijde zien te voorkomen.
Dan is het niet zo handig om weldoener te spelen in de richting van organisaties of instanties waaraan je je naam hebt verbonden met geld dat niet van jezelf is.
En als je dan ook nog eens waarschuwingen in de wind slaat dat je op het randje opereert, en niet bereid bent om de koers tijdig te verleggen, dan is dat vragen om moeilijkheden.
Het zou een goede zaak zijn als de directie van zo’n stichting om de zoveel jaren wordt vervangen. Als je te lang op een bepaalde positie zit als bestuurder, is het gevaar groot dat je jezelf vrijheden gaat permitteren, die je jezelf feitelijk niet kunt toestaan.
Waar het plaatselijke dagblad kritiekloos achter de vertrekkende directie en hun sympathisanten gaat staan, en zijn naam als onafhankelijk nieuwsmedium te grabbel gooit, doet onderzoeksjournalist Lianne Snel van Regio Noordkop wat ze uit hoofde van haar functie moet doen: onderzoek! Waarvoor hulde…..
Bedoel je het Den Helders Dagblad? Dat is in mijn ogen geen dagblad, maar een reclameplatform waarop de witte ruimte opgevuld worden met klakkeloos gekopieerd nieuws. En dat laatste gebeurt ook nog eens heel selectief inderdaad.
Daarom hebben wij een Nee-Nee sticker. We hebben geen open haard, dus aan die krant hadden we toch niets.
Nee, ik doel op het dagblad, een krant die dagelijks verschijnt in Den Helder en waarvoor de lezer een duurbetaald abonnement afsluit in ruil waarvoor hij een neutraal en objectief verslag van het dagelijks nieuws mag verwachten, maar dat niet altijd krijgt, omdat de redactie zo zijn voorkeuren heeft en die niet onder stoelen of banken steekt…..
Ik denk dat u op een of ander weekblad doelt, waarvan je de bezorging inderdaad kunt tegengaan door een nee-nee-sticker op de brievenbus te plakken, maar ik kan het natuurlijk mis hebben!
Ah, een betaalde regionale krant. Daar ben ik al heel lang voor ik naar Den Helder verhuisde mee gestopt. Voegde maar weinig toe voor wat het kostte, vond ik.
Ik sluit me vierkant aan bij het compliment dat GH terecht uitdeelt aan Lianne Snel en Regio Noordkop, omdat ik als voormalig journalist maar al goed weet binnen welke smalle marges ze moeten werken. Met het volgende beoog ik dan ook alleen die smalle marges aan te vallen en beslist niet Lianne en Noordkop. Een gesprek met de Autoriteit Woningcorporaties wordt tegenwoordig al gezien als een uitgebreide vorm van onderzoeksjournalistiek en dat is te absurd voor woorden. De onderzoeksjournalistiek is op sterven na dood in Nederland. Onderzoeksjournalisten vormen de witte bloedlichaampjes van onze maatschappij, raak je ze kwijt, dan lijdt een samenleving aan een dodelijke auto-immuun ziekte en is hij zijn zelfreinigend vermogen totaal kwijt. Toen ik in de jaren negentig begon in het vak, was het nog mogelijk om samen met een collega (je kunt bij onderzoeksjournalistiek het beste werken met twee man) een hele maand of zelfs langer permanent te werken aan een project. Dat is nu volstrekt ondenkbaar. Voeg daarbij het feit, dat de meeste gevestigde media totaal verstrengeld zijn geraakt met de (lokale) politiek en de ramp is compleet. Als klap op de vuurpijl heeft de generatie journalisten die na mij kwam een twijfelachtige mentaliteit gehad. Ooit vroeg een student aan de school van de journalistiek me stomverbaasd, waarom ik toch zoveel processen voerde tegen de overheid over openbaarheid van bestuur. “Dan gaan al je relaties er toch aan??” Ik heb nooit neergekeken op collega’s die dikke biefstukken gingen eten met politici om aan nieuws te komen, maar je hebt ook vecht-journalisten nodig. Pluriformiteit is het toverwoord voor een goed functionerende journalistiek. De laatste tijd is er trouwens een lichte kentering te zien. Onderzoeksjournalistiek lijkt uit haar graf te herrijzen. Ik weet zeker dat Lianne Snel een voortrekkersrol speelt bij die vreugdevolle ontwikkeling en haar gedegen academische achtergrond zal haar daar zeker bij helpen.
Kort en krachtig: geheel mee eens, mijnheer Berts!
Goed geschreven sluit mij hierbij volledig aan.
De deksel is van de beerput. Woningstichting is door en door verrot. Net als de Helderse politiek. En de zgn Helderse prominenten zijn geen haar beter. Enkel corruptie en belangen verstrengeling.
Bedankt Lianne voor dit verhelderend artikel!
Benieuwd hoe de mensen die de petitie ondertekend hebben er nu over denken.
We moeten verduiveld oppassen dat die mensen nu niet komen met een petitie of erger tegen Regio Noordkop en Lianne Snel. Met deze opmerking leg ik echt de vinger op de zere plek en ik spreek helaas uit langdurige ervaring.
Dick, Regio Noordkop doet niets anders dan de boodschappen van de gevestigde orde doorgeven. Ik heb Luanne Snel niet betrapt op vrije nieuwsgaring. En dat moet anders !
Roel, dat doen alle MSM media en daarom gaan ze ook ten onder. Maar ik vind Regio Noordkop met slechts een toegenepen oog toch koning in het land der blinde wegkijkers. Maar ik begrijp je dondersgoed. Het is gewoon een hele lastige. Gelukkig gaat dit probleem zichzelf oplossen. Steeds meer mensen worden wakker. Einde MSM is onvermijdelijk. Tenzij ze een heel andere organisatie- en financieringsstructuur krijgen, die wel echte onafhankelijkheid toelaat. Ik ken Lianne Snel niet, maar tussen de regels door krijg ik absoluut het gevoel dat ze de goede kant op streeft en dat verdient toch respect en steun van ons allemaal.
In Den Helder is vrijwel alles verstrengeld. Neem zo’n Van den Berg, eens directeur bedrijfsvoering KM en tegelijkertijd voorzitter RvC. Was dat geen verstrengeling ??? En om maar meteen door te gaan naar ons politiek systeem. Wat is daar niet verstrengeld ?!!
Overigens moet Liane Snel een cursus samenvatten volgen.
De fanclub van Waltmann roert zich danig.
Dat het plaatselijke suffertje, het NHD daartoe behoort verbaast mij niet, maar is ronduit treurig te noemen.
Alle verstrekte informatie van welke kant ook wordt in deze kwestie door het NHD blind geplaatst als het maar gunstig is voor Waltmann.
Ingezonden stukken van lezers worden gecensureerd of worden niet geplaatst wars als ze zijn van kritiek.
Wel vandaag pagina groot een afbeelding van de fanclub van Waltmann in de HC, wellicht door hen betaald waar te zien is dat hij op handen wordt gedragen.
Misleidend in het bijgaande artikel is dat de Helders bevolking massaal achter de petitie staat, het gaat om niet meer dan een paar honderd ondertekenaars.
Het stuk op de site van regionoord vandaag van de Aw geplaatst door Lianne Snel doet een ander licht schijnen op deze onverkwikkelijke kwestie. Natuurlijk niet geplaatst door het NHD!
De voormalige RVC heeft opgeroepen om de huidige RVC te ontslaan, dit is ronduit schandalig te noemen. De belangen zijn kennelijk groot.
Voor de schijn zal het college binnenkort voor de bühne met de RVC over het ontslag praten.
Zij weten dat zij evenals de fanclub van Waltmann daar niet over gaan.
Alleen de huidige RVC gaat over het ontslag, wat de doorslaggevende reden ook mag zijn.
De sentimenten van de fanclub, die bewust worden opgeroepen zijn er om de zaak te beïnvloeden, ergo om Waltmann weer op het paard te hijsen.
Citaat uit brief van het Aw d.d. 1 November,geplaatst door Lianne Snel d.d. 8 Nov. op de site van regio noord.
Paradigmaverkleving wordt gedefinieerd als de mate waarin de bestuurder zich vereenzelvigt met zijn stelsel van overtuigingen. Met andere woorden: dan vindt een bestuurder dat zijn manier van denken de enige of beste manier van denken is. Tenslotte vraagt de Aw het bestuur en de RvC in de brief van september 2020 expliciet en structureel aandacht te besteden aan integriteit.
Martien
Citaat uit brief van het Aw d.d. 1 November,geplaatst door Lianne Snel d.d. 8 Nov. op de site van regio noord.
Paradigmaverkleving wordt gedefinieerd als de mate waarin de bestuurder zich vereenzelvigt met zijn stelsel van overtuigingen.
Is dat niet juist de reden waarom een bestuurder op zijn of haar plek zit? En wat ik lees in de kranten, een bestuurder die al vele jaren hele goede dingen doet voor deze stad? Een directeur of directie die een stad aanzien en prachtige panden en projecten laat zien mag gerust een beetje paradigmaverkleving hebben. Want als het resultaat prima is dan is de vereenzelviging met zijn of haar stelsel van overtuigingen de juiste gebleken.
Dit citaat wordt genoemd in de brief maar wordt daar nu neergezet alsof het iets negatiefs is. Plus nog een sausje van iets met integriteit, want dat scoort altijd goed zelfs als er niets aan de hand bleek na een onderzoek. Wie houdt wie hier voor de gek zou mijn vraag zijn.
Een petitie ondertekenen om de directie van de Woningstichting te steunen en niet van de hoed en de rand weten is nu ook niet erg slim. Sorry ondertekenaars maar had jullie hoger ingeschat maar goed ben ook maar een simpele burgers die dit met lede ogen moet aanzien.
Waar blijft Raadslid Kees Visser nu met zijn onzin reacties? Was toch de RVC alleen met verkeerde nevenfuncties…
Nu blijkt het dus niet bij de AW om de RVC te gaan…
Al blijven wij achter ons standpunt staan dat in een RVC ook de schijn van belangenverstrengeling tegen moet worden gegaan…
Er is alleen een heel klein puntje nog niet genoemd… Peter Kramer is ook bestuurslid van “De Nollen”… En er komt nu een woningbouwproject van WSDH aan waar een kunstwerk moet worden gefinancierd…
En de gemeenteraad wist hiervan… toen ze enige tijd geleden een besluit namen…
Lianne heeft slechts herhaald wat al publiek bekend was. Iedereen kon dit vinden. De vraag is waarom zijn Van den Berg niet heeft geïnterviewd. Overigens heet Kees Visser namens de VVD vragen aan het college gesteld waarin hij stelt dat er sprake is van een machtsstrijd tussen Waltmann en RvC. Hier mijn herinnering dat ik Den Boer eens vroeg waarom hij een gebeurtenis niet publiceerde. Zijn excuus was dat hij dan contacten zou kwijtraken. En hier tenslotte de opmerking dat de veronderstelde academische vorming van Lianne haar er niet toe brengt om bewijzen te zoeken voor bvb de zin van de Helderse energietransitie.
De petitie die is opgesteld door de belanghebbende directeur van Zeestad BV/CV mevrouw Marichel Weel is van geen enkele waarde in positieve zin alsmede de reacties van veel ondertekenaars. Wel is het zo, dat het pleidooi van Marichel en haar volgelingen wel moet leiden tot een heiligverklaring van de directieleden. Wel eerst melden bij het Vaticaan (belangrijk). Het Vaticaan zal zeker onder de indruk zijn van huurders die al lange tijd tevreden zijn over hun huurwoning van Woningstichting of zij die menen dat de directie eigenhandig de hele stad hebben opgebouwd met prachtige architectuur van sloppenwijk tot Den Helder City klaar voor de groei naar 200.000 inwoners. Dat zij hun sociale woningbouw zwaar hebben verwaarloosd doet niet ter zake. Ook dat de directie er meerdere keren op is gewezen, dat zij zichzelf hebben verweven in belangenstrengeling er daar ook daadwerkelijk uitvoering aan hebben geven door geldstromen naar derden en zij daaraan een eind dienden te maken, is volledig in de wind geslagen want de directie wist dat het goed was. Met andere woorden: gooi die petitie maar in het prullenbakje, stel de directie en ook de RvC in gebreke en kijk ook eens naar nadrukkelijk naar de gemeente.