Den Helder – Inwoners van Den Helder hebben al lange tijd te maken met een plaag van autobranden in de stad. In 2022 zijn 27 autobranden te betreuren geweest. In totaal zijn daar, door overslaan van de brand, 36 auto’s bij beschadigd geraakt. Ook dit jaar lijkt het bijna elke week raak te zijn in Den Helder. Tot op heden is hier nooit een dader voor gepakt. Terwijl de schade voor gedupeerden enorm is, zijn zaken als autobranden bewijstechnisch vaak moeilijk rond te maken.
Het aantal autobranden in Den Helder is al een paar jaar aan het stijgen. Zo waren het er 24 in 2021, 16 in 2020 en 10 in 2019. Wat zeggen deze cijfers in vergelijking met andere steden? Koos Venema, woordvoerder van de politie eenheid Noord-Holland, vertelt: “Voor de hele eenheid Noord-Holland waren het er vorig jaar 178, in 2021 waren dat er 173 en in 2019 waren er 241 gevallen. Dus over de hele eenheid gesproken is het vanaf 2019 wel afgenomen. Je ziet dat inderdaad Den Helder en Zaanstad daar een beetje uit lijken te springen. Dan is natuurlijk de vraag: hoe kan dat dan? Dat is de vraag waar we mee worstelen.”
Meestal een conflict ten grondslag
Na elk incident doet de politie onderzoek naar de oorzaak van de brand. “Alle scenario’s worden altijd open gehouden”, zegt Peter Duursma, chef van het basisteam recherche Den Helder, waarna hij uitlegt hoe het onderzoek verloopt. Allereerst wordt via forensisch onderzoek gekeken waar de brand is ontstaan en of überhaupt sprake is geweest van brandstichting. Daarnaast vindt standaard een verhoor van de aangever plaats en wordt een buurtonderzoek gedaan om te vragen wat mensen gezien of gehoord hebben en of er camerabeelden beschikbaar zijn. Duursma: “Alle camerabeelden worden uitgekeken”.
Volgens de politie valt geen verband te ontdekken tussen de autobranden in Den Helder. Zo vertelt woordvoerder Venema: “In de volksmond wordt snel gesproken over ‘dat een pyromaan actief is’, maar dat is niet zo. Het zijn losstaande incidenten”. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat aan een autobrand meestal een conflict ten grondslag ligt. Of in de relationele sfeer, of het gaat om zakelijke conflicten. Met een autobrand tref je degene waarmee je een conflict hebt direct en de pakkans is laag.
Het ontbreken van een verband blijkt ook uit de lukrake plaatsen en tijden van de autobranden. De autobranden ontstaan namelijk niet alleen in bepaalde wijken; het is verspreid door heel Den Helder en gebeurt op de meest wisselende momenten. Zo gebeurde het de ene keer op zondagmorgen aan de Willem Barentszstraat, de andere keer op dinsdagnacht in de Marsdiepstraat. “Er is niet een hotspot waarvan je kunt zeggen ‘dan gebeurt het of daar gebeurt het’ en dat maakt het zo lastig. Er is bijna niet op te surveilleren”, aldus recherche chef Peter Duursma.
Moeilijk te bewijzen
Duursma: “Wij willen die boeven vangen. Niet alleen om de aangever een dienst te bewijzen, maar ook vanuit maatschappelijk belang. Alleen de realiteit geeft gewoon weer dat het verdomd lastig is om dit soort boeven te vangen”. Camerabeelden zijn vaak geen doorslaggevend bewijsmateriaal. Op de beelden zijn dan slechts schimmen te zien of personen die zichzelf helemaal hebben afgeschermd, ook nog eens in het donker. Duursma vertelt dat tot op heden maar één keer een verdachte herkenbaar op beeld heeft gestaan. “Die beelden hebben we gepubliceerd, maar dat heeft helemaal niets opgeleverd. Nul reacties.”
Een andere moeilijkheid is dat de dader van een autobrand veel tijd heeft om te maken dat hij of zij weg komt, terwijl diegene in principe op heterdaad moet worden betrapt. Alleen het feit dat iemand zich rond het tijdstip van de brand in de buurt van de auto bevond, is bewijstechnisch niet genoeg. “Soms heb je wel een bepaald gevoel, maar daar kom je bij het OM niet zo ver mee. Je zult echt zaken moeten bewijzen. Dan heb je gewoon een identificeerbare verdachte nodig die op beeld staat”, vertelt de chef van het basisteam recherche Den Helder.
Drie uitgebrande auto’s in de Asterstraat, Den Helder na vermoedelijke brandstichting in de nacht van 14 op 15 oktober 2022[/caption]Gedupeerde Daisy Bloemendal weet als geen ander hoe moeilijk het is om te bewijzen wie er bij een autobrand betrokken is of zijn. Haar auto werd in de nacht van 14 op 15 oktober 2022 in brand gestoken in de Asterstraat en de brand sloeg over op twee ernaast geparkeerde voertuigen. Alle drie de auto’s zijn vernield. Voor mevrouw Bloemendal is de schade enorm: ze heeft geen geld voor een nieuwe auto, terwijl haar dochter regelmatig voor controles naar het AMC Amsterdam moet. Een doneeractie heeft haar slechts 40 euro opgeleverd. Hoewel er camerabeelden zijn en Daisy zegt te weten wie de dader is, zijn de beelden te onduidelijk om voor de politie te dienen als bruikbaar bewijsmateriaal. “Ik zit met mijn handen in mijn haren, hoe ga ik dit oplossen? Soms wordt het ook een keer teveel”, zegt Daisy Bloemendal.
Wat kun je als burger doen?
Koos Venema, woordvoerder van politie eenheid Noord-Holland, begrijpt de frustratie en de zorgen van gedupeerden als Daisy. Hij benadrukt dat de politie er alles aan doet om dergelijke zaken op te lossen, maar dat “in dit land regels zijn vastgesteld over hoe politieonderzoek moet worden uitgevoerd, zoals vastgelegd in het wetboek van strafvordering”. Wel zijn er enkele belangrijke aandachtspunten voor de inwoners van Den Helder, waarmee ze zowel zichzelf als de politie kunnen helpen.
Ten eerste “helpt een goede camera ontzettend”, volgens Venema. De enige regel die hier aan vast zit is dat de openbare weg niet gefilmd mag worden. Wanneer je beschikt over een camera, bijvoorbeeld een deurbelcamera of beveiligingscamera(‘s), kun je je aanmelden bij Camera in Beeld, een systeem van de politie. Op die manier weet de politie per straat welke huizen beschikken over camera’s. Als dan een misdrijf wordt gepleegd waarbij camerabeelden kunnen helpen de daders op te sporen, kan de politie die beelden gericht opvragen bij de camera-eigenaren en hoeven zij niet overal aan te bellen.
Praat met agenten
Verder helpt het natuurlijk altijd je auto op een goed verlichte plek neer te zetten. “Het is eigenlijk jammer dat het moet, maar denk goed na over waar je je auto neerzet”, zegt de woordvoeder van de politie. Daarnaast wijst Koos Venema op het bestaan van wijkagenten. “Als je iets wil weten of je hebt vragen, kun je altijd een wijkagent benaderen.” Elke wijk in Den Helder heeft een wijkagent, die je kunt vinden door op politie.nl te zoeken naar ‘wijkagent’ en het juiste gebied aan te klikken. Op politie.nl is ook alle informatie over Camera in Beeld te vinden.
Tenslotte is het belangrijk dat als mensen meer weten over een incident of een mogelijke dader, ze dat delen met de politie, om te voorkomen dat onschuldige mensen het slachtoffer worden. Venema: “Hoe moeilijk het ook kan zijn, het zou helpen als mensen die informatie hebben wel een stap naar voren zouden doen. Op die manier zou het misschien een halt kunnen worden toegeroepen, want de impact op betrokkenen is altijd groot.”
Alle autobranden in Den Helder in 2022
de pakkans is nihil omdat er geen doeltreffende handhaving is in Den Helder en daar bij zijn er te veel regeltjes verzonnen om de pakkans bijvoorbeeld door camera’s helemaal tot een nulpunt te brengen, van de week nog een stukje hier dat er een enorme berg aan camera’s is bijgekomen, denk je nou dat zal dan wel helpen, nou nee dus, in dit stukje staat dat de camera’s niet de openbare weg mogen filmen, nou raad eens waar 99,9 % van de getroffen auto’s staan?