Den Helder – AFC Concordia introduceerde op 17 oktober 1888 als eerste vereniging de voetbalsport in de Noordkop. Dat is nu dus zo’n 132 jaar geleden. De adelborsten van het KIM in Den Helder waren de eerste in de rij van ruim 170 voetbalclubs die – als passanten of als blijvertjes – op de regionale velden actief werden.
Auteur Wilbert Korevaar beschrijft in zijn boek “Een gejuich davert langs de velden” het ontstaan van alle clubs binnen de cirkel Texel, Den Helder, Den Oever, Wieringerwerf, Winkel, Nieuwe Niedorp, Waarland, Warmenhuizen, Petten, Callantsoog en Julianadorp. Clubs met vaak één of meer voorlopers die ouder zijn dan gedacht.
Het boek over de regionale voetbalhistorie (304 pagina’s) verschijnt op zaterdag 24 oktober en is te koop in de boekhandels in Schagen, Anna Paulowna, Julianadorp, Den Helder, Hippolytushoef en Den Burg.
Galgenveld in Huisduinen
Het boek plaatst de wording van het voetbal en de voetbalclubs in de tijd, In navolging van het marinevoetbal kwam omstreeks 1900 het burgervoetbal in de Noordkop van de grond, door toedoen van de leerlingen van de HBS en de gymnasten van OKK en Pro Patria in Den Helder. De eerste duels werden gespeeld op het Galgenveld in Huisduinen, de vroegere executieplaats. De oprichting van de ꞌwildeꞌ Heldersche Voetbalbond, in 1907 (los van de al bestaande Noordhollandsche Voetbalbond), gaf een boost aan het georganiseerde voetbal in de regio. Meer wedstrijden en véél meer clubs.
HFC Helder was in 1909 de eerste fusieclub in de Noordkop, ontstaan uit Leonidas en Hard Gaat Ie. De Eerste Wereldoorlog bracht veel goeds voor de verspreiding van de voetbalsport. Gemobiliseerde jongemannen uit de dorpen kwamen in contact met deze Engelse sport en wilden óók in hun eigen woonplaats voetballen. De dorpen openden zich. Nieuwe Niedorp en Winkel hadden eerder voetbalclubs dan het grotere Schagen. Het voetbal veranderde van een elitesport tot de belangrijkste volkssport van Nederland. Het aantal clubs en leden steeg significant. HRC legde in de naoorlogse jaren de basis als succesvolste clubs in de historie van de regio.
Verzuiling
De jaren ‘20 en ‘30 waren de jaren van verzuiling. Neutralen, katholieken, protestanten en sociaaldemocraten gingen in eigen voetbalbonden spelen. De pastoor bepaalde waar je ging voetballen. De dominee wanneer je niet mocht voetballen: op zondag. Voor de arbeiders ging solidariteit boven winnen. De scheiding tussen de bevolkingsgroepen gaf een nieuwe, kwantitatieve impuls aan het voetbal. De Tweede Wereldoorlog bracht alle gezindten weer bij elkaar, onder de vleugels van de KNVB. Sinds de jaren ‘90 dienden zich de grote fusies aan in Den Burg, Den Helder, Anna Paulowna en Schagen. Samenwerken werd het parool om te overleven. Het aantal voetbalclubs nam de laatste decennia af.
Er zijn speciale hoofdstukken over de aanleg van de Afsluitdijk tussen 1927 en 1932 (met de oprichting van zes voetbalclubs) en het voetbalelftal van het Joods Werkdorp Nieuwesluis, waarvan velen in de gaskamers van Mauthausen, Sobibor en Auschwitz zijn omgekomen. Het boek staat vol met leuke en amusante feitjes. Zeemacht (bouwjaar 1917) is de oudste, nog bestaande voetbalclub in de Noordkop. VV Barsingerhorn is door de jaren vijfmaal opgericht. Succes is vernoemd naar een naaimachine. Schagen heeft zeven voetbalclubs gehad. Sint Boys heeft de naam van het dorpsdansorkest.
In de boekwinkels
“Een gejuich davert langs de velden” (€ 19,95) is vanaf zaterdag 24 oktober verkrijgbaar in de boekwinkels in Schagen (Plukker), Anna Paulowna (Bruna), Julianadorp (Bruna), Hippolytushoef (Wieringer Boekhandel), Den Helder (Bruna 2x) en Den Burg (Nauta Boek). Bestellen kan ook via wilbertkorevaar@gmail.com.
