Wieringermeer – De gemeenteraad van Hollands Kroon ziet zich volgende week voor een lastig dilemma geplaatst. De raad met een coalitieprogramma barstensvol met duurzaamheidsambities, staat dan op het punt om 32 behoorlijk recente windmolens, die gemiddeld minder dan tien jaar oud zijn, volgens afspraak te laten slopen.
De afspraak stamt van een aantal jaren geleden met ‘windcollectief Wieringermeer’, dat graag een nieuw windpark met grotere molens wilde realiseren. De afspraak was dat de 32 kleinere windmolens van de in het windcollectief verenigde eigenaren na vijf jaar (voorjaar 2026) geamoveerd zouden worden. Omdat de in lijn geplaatste grotere molens veel lucratiever waren dan de solitaire kleinere windmolens op hun eigen erf zijn de eigenaren daar toen mee akkoord gegaan. Nu vinden ze het zonde, omdat de windmolens nog jaren meekunnen en het land ook in een energiecrisis zit.
Een lastige afweging voor de gemeenteraad dus. Aan de ene kant wel veel ambities hebben op het opwekken van schone stromingsenergie en duurzaamheid hoog op de agenda plaatsen en toch 32 nog uitstekende windmolens laten slopen, die nog lange tijd energie kunnen opwekken. Aan de andere kant de afspraak met het windcollectief. Dat is dus ook wat omwonenden van die kleine windmolens beloofd is. Lastig; breek je nu met het eigen coalitieakkoord van duurzaamheid en schone energie? Of breekt de gemeente haar woord aan omwonenden van die kleine molens op de diverse agrarische erven?
Brede welvaart
Om de afweging nog complexer te maken heeft het windcollectief in één van de besloten bijeenkomsten met de gemeenteraad aangeboden de energietarieven in de Wieringermeer ook bij stijgende prijzen stabiel te houden. Als de windmolens nog vijf jaar mogen blijven, wil het collectief ruim tien miljoen euro beschikbaar stellen aan de gemeenschap.
Daar gaat mogelijk weer een ambitie van de coalitie en wel de meest belangrijke: “Brede Welvaart”. Dat houdt in dat de gemeenschap op diverse vlakken (zoals bijvoorbeeld onderwijs, voorzieningen, welzijn, sport of veiligheid) mee moet profiteren van grootschalige economische ontwikkelingen. Ik heb dit punt nog nergens echt in praktijk gebracht zien worden en nu het wordt aangeboden, lijkt de raad dit aanbod af te slaan.
Ook de geroemde open communicatie uit het coalitieakkoord lijkt met de diverse besloten bijeenkomsten tussen het windcollectief en de gemeenteraad en de oplegging van geheimhouding op alle stukken over dit onderwerp nu definitief over de schutting gegooid te zijn. Om dit communicatiepunt nog wat op te poetsen gaat de gemeenteraad de beeldvormende vergaderingen, die volgens het coalitieakkoord inwoners in staat had moeten stellen om op een laagdrempelige manier mee te doen met het debat, weer iets meer openbaar maken. Ook deze bijeenkomsten vonden de eerste tweeënhalf jaar overwegend achter gesloten deuren plaats.
Wat is verstandig?
Om het feest compleet te maken gaat de gemeenteraad in haar komende vergadering tegelijkertijd toestaan dat kleine(re) windmolens met een ashoogte van maximaal 15 meter juist weer wél zijn toegestaan op boerenerven. Op 19 december, als de gemeenteraad een besluit neemt over de sloop van die 32 (middelgrote) windmolens, gaat het voor de coalitiepartijen dus om een duivels dilemma. Hoe dan ook wordt getornd aan één of meer voornemens uit het toch al geplaagde coalitieakkoord.
Hoezo een duivels dilemma? De afweging lijkt me vrij simpel. Als de overheid betrouwbaar wil zijn – en dat wil ze -, dan heeft ze geen andere keuze dan de molens te laten slopen. Die afspraak is destijds niet voor niets gemaakt met de eigenaren van het Windcollectief Wieringermeer, maar ook met de omwonenden van die foeilelijke zwaaipalen.
De solitaire molens veroorzaken overlast voor omwonenden en verstoren het landschappelijk beeld in de polder. Dat de mega-windturbines die elders in lijnopstelling zijn verrezen dat nog meer doen, doet er in dit geval niet toe. Afspraak is afspraak. Dat weten ook de leden van het windcollectief die er destijds mee akkoord zijn gegaan dat hun molens vijf jaar na ingebruikname van het nieuwe windpark tegen de vlakte zouden gaan.
Dat ze er nu opeens op terug willen komen, omdat de turbines nog probleemloos draaien, maar vooral omdat ze er enorm veel geld mee verdienen en deze kip met gouden eieren nog niet willen slachten, is te triest voor woorden. Zeker ook omdat ze de publieke opinie bespelen met het argument dat de molens een bijdrage kunnen leveren aan de duurzaamheidsambities van de gemeente Hollands Kroon.
Want het gaat de eigenaren uiteindelijk natuurlijk vooral om geld. En niet om de duurzaamheid. Dat was al zo op het moment dat ze ruim dertig jaar geleden van de gemeente een vergunning kregen om een windmolen op hun land te plaatsen. Eerst een bescheiden exemplaar – voor de kenners een Lagerweij -, maar allengs werden ze steeds groter en lucratiever. De turbines groeiden tot de hemel en daar werd grof geld mee verdiend.
En dat gebeurt nog steeds, getuige het aanbod om de komende vijf jaar tien miljoen euro beschikbaar te stellen aan de gemeenschap. Dat kan er makkelijk af, want zelfs dan nog maken de eigenaren forse winsten. Stel je eens voor hoeveel winst ze de afgelopen jaren al in hun zak hebben gestoken, deze rupsjes-nooit-genoeg. En dan op het laatste moment komen aanzetten met het voorstel de molens toch maar te laten staan. De brutaliteit!
Het is opmerkelijk dat de schrijver van deze column het heeft over een ‘duivels dilemma’ heeft. Dat zou het zijn als je een keus hebt, maar die heeft de gemeenteraad helemaal niet. Afspraak is afspraak. Een lokale overheid moet betrouwbaar zijn. Zeker voor de eigen inwoners.
Klimaatdoelstellingen zijn leuk en aardig – en in dat opzicht doet Hollands Kroon al meer dan genoeg – , maar harde afspraken die je maakt met de eigen inwoners moet je als gemeente altijd nakomen als je geloofwaardig, maar vooral ook betrouwbaar wil zijn. Het lijkt erop dat de columnist andere ideeën heeft over geloofwaardigheid en betrouwbaarheid. Je zou bijna zeggen dat hier een oud-politicus aan het woord is, want die hebben er over het algemeen niet zo veel moeite mee zaken te beloven en vervolgens niet na te komen……
En dat de gemeente nu opeens weer kleinere windmolens wil toestaan op de boerenerven is eveneens te gek voor woorden. Er wordt kennelijk een enorme druk uitgeoefend op het gemeentebestuur door boeren die ook een graantje willen meepikken van de fenomenale winsten die met windenergie worden behaald. En het lijkt erop dat ze daaronder zwicht. Het is van de gekke…. Lang leve de democratie!!
Een betrouwbare overheid, die zich zelf en de 32 molenbezitters aan gemaakte afspraken houdt, lijkt me in deze tijd van toenemend wantrouwen in de overheid van groot belang. Dat de 32 eigenaren nog langer dubbel willen profiteren van hun oude plus nieuwe windmolen, is goed voorstelbaar, maar niet rechtvaardig.
Het voornemen om kleine windmolens tot 15 m toe te staan, die alleen het eigen gebruik ingezet mogen worden, is een heel apart besluit. Dat heeft niets te maken met de 32 oude windmolens, die wel 120 m hoog kunnen zijn.
Die kleine molens in deze discussie betrekken is alleen maar mist zaaien.
Ik raak geprikkeld wanneer ik de Windmolen Economie Moordenaars hoor spreken en schrijven over brede welvaart. Iedereen ziet met open ogen dat het gaat om brede armoede. En dat onderwijs gaat over de bevordering van domheid.