Den Helder – Stichting Letselschade en Gerechtigheid heeft aangifte van onbehoorlijk bestuur gedaan tegen het huidige en het vorige college van de gemeente Den Helder. Volgens de stichting hebben de wethouders en voormalig burgemeester Koen Schuiling zich door deelname aan de overeenkomst ‘Afkoop regresrecht WMO’ bewust laten beduvelen door verzekeraars. Volgens berekeningen van de stichting heeft de gemeente voor inwoners met ernstige letselschade miljoenen te weinig verhaald op verzekeraars.
Miljoenen misgelopen
Gemeenten hebben sinds 2014 regresrecht. Dat wil zeggen dat zij kosten die zij maken in de WMO kunnen verhalen op de veroorzaker van de schade. Bij een auto ongeluk waar letsel uit ontstaat betaalt dan de verzekeraar van de persoon die de schade veroorzaakt eventuele kosten die de gemeente moet maken in de WMO. Dit kan huishoudelijke hulp zijn, een traplift of bijvoorbeeld een rolstoel. Met de overeenkomst ‘Afkoop regresrecht WMO’ hadden de meeste gemeenten vanaf 2015 tot 2019 via de Vereniging van Nederlandse Gemeenten geregeld dat zij per inwoner een vast jaarlijks bedrag kregen van de verzekeraars. Dat bedrag is zo’n 60 cent per inwoner. Voor Den Helder betekent dit een jaarlijkse ontvangst van ongeveer €34.000,-. Daarmee werd het regresrecht dus afgekocht, gemeenten konden schades niet meer verhalen op de verzekeraars.
Volgens Maarten Brekelmans van Stichting Letselschade en Gerechtigheid was dit jaarlijkse bedrag bij lange na niet genoeg om de kosten van de gemeente te dekken. Daarbij gaat Brekelmans uit van gemiddelden, er is dus geen inzicht in de werkelijke kosten van de gemeente. “Gemiddeld heb je in een gemeente met de omvang van Den Helder ongeveer zeven van dit soort dossiers per jaar. Dat zijn zeven mensen met letselschade die hulp uit de WMO nodig hebben. Medische hulpmiddelen, huishoudelijke hulp, persoonlijke begeleiding. De kosten voor één dossier zijn vaak al hoger dan het bedrag dat de verzekeraars jaarlijks overmaken.” Volgens Brekelmans is het verschil tussen de kosten voor de gemeente Den Helder en het bedrag dat zij in de vijf jaar dat de overeenkomst bestond hebben ontvangen ongeveer €2.600.000,-. Landelijk gaat het om miljarden, zo oordeelt de stichting.
Uiteindelijk hebben de verzekeraars de afspraak opgezegd, omdat slachtoffers met letselschade nog steeds zelf hun schade konden verhalen op de verzekeraar. Zij kunnen niet zomaar meegenomen worden in een afspraak tussen gemeente en verzekeraar. Zo betaalt de verzekeraar dus dubbel: Eén keer het vaste bedrag aan de gemeente en vervolgens alsnog de schade aan het slachtoffer. Toch vindt de stichting van Brekelmans dat de cliënten ook de dupe zijn geworden van de afspraken tussen de gemeente en de verzekeraar: “Omdat gemeenten niet alle schade verhalen op verzekeraars komen zij op te hoge kosten. Dan gaan ze zelf besparen, wordt de zorg slechter, en zo komen slachtoffers in de problemen.” De stichting doet aangifte in Den Helder, maar ook in een aantal andere steden. Volgens Brekelmans is het dossier in Den Helder echter bijzonder groot.
Gemeenten zijn er blind ingestapt
Mr. Karin Nijman-Weninger is advocaat en expert op het gebied van letselschade bij Berntsen Mulder Advocaten in Alphen aan den Rijn. Zij begrijpt de stichting, maar weet niet of een rechtsgang nu de juiste oplossing is: “Ik deel de mening dat er bij het convenant over de afkoop van het regres veel fout is gegaan. Toen de nieuwe wet waarmee dit mogelijk werd inging was er eigenlijk nog heel veel onbekend voor gemeenten. De VNG wist gewoonweg niet om hoeveel kosten het ging, de letselschade in de WMO. De beslissing voor het aangaan van een convenant is dan ook op hele beperkte informatie genomen.” Volgens Nijman-Weninger is het echter niet zo dat iedere gemeente veel geld heeft verloren door het convenant: “Dat is natuurlijk afhankelijk van de werkelijke schade die een gemeente heeft. Sommige zullen in een jaar helemaal geen inwoners met letselschade in de WMO zien, dan krijgen zij alsnog geld van de verzekeraar.”
De advocaat zou zelf niet willen speculeren over de bedragen. Daarvoor is nog te veel onduidelijk: “Om daar concreet uitspraken over te doen zijn we nog te kort onderweg, niet alle claims zijn binnen. Bij WMO regres is het ook nog eens zo dat schade veel later kan komen. Wanneer iemand een ongeluk heeft gehad kan dit op latere leeftijd nog eens voor problemen zorgen die terug te leiden zijn naar die eerdere letselschade.” Het is een complexe zaak, en dat merken gemeenten nu ook. Sinds de opheffing van het convenant moeten gemeenten zelf regres aanvragen bij de verzekeraar, maar dat doen ze lang niet altijd: “Dat kan je ook niet verwachten van de gemeente. Misschien wordt er gedacht: Dat kan de interne jurist ook wel, maar dat is echt een misvatting. Je moet mij ook niet vragen om bestuursrechtelijke zaken op te lossen. Het is een totaal andere tak van sport. De VNG adviseert daarom ook terecht om een deskundige jurist te benaderen, dat gebeurt nu gelukkig bij steeds meer gemeenten.” Er blijft dus ook zonder het convenant veel geld liggen bij de verzekeraars, misschien zelfs wel meer dan met.
Wethouder vindt aangifte schandalig
Wethouder Tjitkse Biersteker is verantwoordelijk voor de WMO en ook de tweede naam op het lijstje collegeleden waartegen aangifte is gedaan. Verder staat voormalig burgemeester Koen Schuiling als hoofdverantwoordelijke genoemd en daarnaast de namen van oud wethouders Odd Wagner, Geurt Visser en Bob Haitsma. Ook huidige wethouders Kees Visser en Pieter Kos worden aangeklaagd. Volgens de indiener hebben zij op minstens zeven beslismomenten verzaakt iets te doen het WMO-convenant, waarvan ze wisten dat het hen belastinggeld kostte. Biersteker is niet te spreken over de aangifte. Zij vergelijkt het met een kettingbrief en geeft aan dat de stichting al langer bezig is met dergelijke initiatieven. “Hiermee is geen enkel belang van de cliënten gediend. Wij voeren als gemeente de WMO zo goed mogelijk uit en wijze waarop wij dat financieren heeft geen invloed op de zorg die onze inwoners ontvangen. Eigenlijk is het schandalig dat deze firma slachtoffers hiervoor misbruikt”, aldus de wethouder. Daarnaast zijn de genoemde bedragen volgens Biersteker absurd: “Dat soort schadeclaims zie je helemaal niet in Nederland, het is totaal onwerkelijk.” De gemeente laat de aangifte dan ook op zijn beloop.
