Den HelderVideo

75 jaar na Japanse capitulatie WOII (video)

Advertentie:

Den Helder – Het is zaterdag precies 75 jaar geleden dat de Japanners capituleerden en er definitief een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. In Den Helder wordt dit moment herdacht met een, vanwege de coronacrisis, aangepaste ceremonie. Ad den Haan gaat er vooral naartoe als eerbetoon aan zijn moeder.

Het gezin van Ad den Haan woont op Java als in 1942 de Japanners het eiland binnenvallen. Zijn vader is militair en wordt al snel gevangengezet. “Wij gingen naar hem toe met mijn moeder en zusje. Het beeld is dat hij aan de andere kant van het prikkeldraad stond in alleen een korte broek. Wij waren nog goed gekleed, het was toen nog redelijk normaal. Maar ik voelde de spanning.”

Het zou de laatste keer zijn dat hij zijn vader zag. De Japanners brengen hem over naar Birma, het huidige Thailand, om daar te werken aan de beruchte spoorlijn. De man komt al snel om het leven. “Hij is met een grote groep daar heen gebracht. Al heel snel, bij het eerste kamp, is hij ziek geworden. Er was geen medicatie dus hij werd apart gelegd. Via een brief van een man van het Rode Kruis hebben we begrepen dat hij daar veel heeft gebeden voor ons welzijn.”

Zelf komt Ad, amper drie jaar oud, samen met zijn moeder en zusje in een reeks Japanse kampen terecht. Die worden steeds voller en het voedsel wordt steeds schaarser. “Ik heb toen van de grote jongens geleerd dat je, als je zo’n pijn in je buik had van de honger, wat zand weg moest schrapen en dan kon je een hapje modder nemen.”

Omdat hij nog zo klein is, heeft hij van de slechte omstandigheden niet zo heel veel in de gaten. “Ik stak mijn neus eens door de omheining en toen kreeg ik meteen een klap. Ik hield er een bloedneus aan over.” Het is vooral de eindeloze zoektocht naar eten die hem bijblijft: “Ik ben samen eens met een vriendje langs de wacht geslopen. Verderop stond een hok waar vier apen werden gehouden. De Japanners hadden daar hun rijstpannen leeggeschraapt. We hebben toen snel die korsten gepakt en opgegeten. Dan had je een vette dag.”

Na de Japanse capitulatie wordt Ad met zijn moeder en zusje naar een Engelse opvang in Sri Lanka overgebracht: “We gingen naar de haven Tandjoengpriok. Daar lag een groot Engels vliegdekschip op ons te wachten, de HMS Venerable. Daar had ik twee vrienden, één matroos en één in de kombuis, bij hem kon ik wat extra eten krijgen. Bij de ander mocht ik achter het kanon staan. Ik kreeg er ‘chocolate’, dat was het eerste Engelse woord dat ik leerde.”

Na Sri Lanka wordt het gezin overgebracht naar Nederland waar het wordt opgevangen door familie. “Ik werd door vriendjes al snel Sambal genoemd. Dat vond ik wel prima.” Het gezin probeert de draai weer te vinden maar de dood en het gemis van zijn vader zit diep. “Ik probeerde zoveel mogelijk op hem te lijken. Toen ik een jaar of 14 was, wilde ik mijn haar net zo hebben als hij. En mijn vader was militair dus werd ik ook militair. Hij was een god voor me.”

Den Haan treedt op 16-jarige leeftijd aan bij het Korps Mariniers. Hij wordt daar door zijn kameraden goed gesteund als het verdriet over zijn vader soms te sterk wordt. Bij een rit langs een begraafplaats breekt hij, maar het duurt tot zijn pensionering voor hij met de pijn aan de gang gaat. “Ik heb een aantal zware depressies gehad. Dankzij therapie heb ik het een plaats kunnen geven.”

Zaterdag gaat Ad den Haan naar de 15 augustus herdenking in zijn eigen stad Den Helder, vooral als eerbetoon aan zijn moeder. “We kregen op een gegeven moment in het kamp een hele boterham. Mijn zusje en ik hadden de boterham in no-time op en riepen meteen ‘méér’. Moeder sneedt meteen haar boterham door en gaf ons elk nog een kwart. Dat beeld van mijn moeders ogen, de wanhoop, de honger, die machteloosheid, dat vergeet je nooit meer. Zij heeft wat offers gebracht voor ons. Daarom ga ik.”

Toon meer

NH Nieuws

De bron van bovenstaand bericht is NHNieuws, de provinciale omroep voor Noord-Holland. Zij is mediapartner van Regio Noordkop.

Wellicht ook interessant

Back to top button