Enno Bijlstra woont in Winkel en daar hebben wij ook afgesproken voor ons gesprek. Ik parkeer voor de deur op de oprit. Vanuit de voortuin zie je in de verte het Nederlands Kremlin en de golfbaan. We begroeten elkaar bij de deur en nemen daarna plaats aan de keukentafel in het modern ingerichte huis. Enno vraagt naar mijn achtergrond en als ik vertel dat ik uit Schagen kom vertelt hij dat hij daar ook lang gewoond heeft. Onder andere op ’t Noord in het centrum. Één van mijn favoriete straatjes in Schagen.
Hij is geboren in Winkel, maar heeft op verschillende plekken gewoond: “Ik heb gestudeerd in Utrecht, daar heb ik de nationale schilderschool gedaan. Vervolgens ben ik schilderleraar geworden in Den Haag en daarna in Alkmaar. Daarnaast gaf ik ook muziek, want ik heb ook schoolmuziek gestudeerd. Later ging ik daarbij ook maatschappijleer geven.” Uiteindelijk vertrok hij ook weer uit Alkmaar.
Het bedrijfsleven
“Mijn horizon op die school kon eigenlijk niet verder reiken. Ik was daar inmiddels wel adjunct-directeur, maar de vraag was even: Hoe nu verder? Er waren toen drie grote bedrijven in Schagen: Je had Veko, Van Lint en bouwbedrijf De Jong. Er bestond toen een gezamenlijk plan om een nieuw bedrijf op te richten dat kantoorpanden zou leveren aan gemeenten en ze hadden iemand nodig die met de lokale overheden in gesprek zou gaan over de ruimtelijke procedures. Dat zou ik worden, maar toen ging die laatste, De Jong, failliet. Per toeval kwam ik zo terecht bij Veko en ging ik in Schagen wonen.”
Enno was toen al langer lid van de VVD en kwam op de lijst bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1978. Na die verkiezingen werd hij wethouder in Schagen. “Ik stond toen als derde op de lijst en ik was nog vrij jong voor een wethouder, 34 of 35, maar ik was wel ambitieus. Het probleem was alleen dat het toen een parttime functie was. Aan de ene kant werd aan me getrokken door de politiek en aan de andere kant door het bedrijf. Die combinatie was niet goed. Na twee jaar was ik opgebrand en moest ik een keus maken. Uiteindelijk is de keuze op het bedrijfsleven gevallen. Dat was dan mijn vak, en de politiek moest weer een bijzaak worden.”
Tijd voor politiek
Later is Enno wel weer wethouder geworden in de gemeente Niedorp. “Maar toen was ik al met pensioen. Vlak nadat ik met pensioen ging kwam ik weer in de raad en toen vertrok toevallig de wethouder van de VVD en werd ik gevraagd. Uiteindelijk heb ik toegezegd om dat tot 2010 te doen. Toen kwam de fusie en werden we Hollands Kroon, daar kreeg ik een rol in, en daarom besloot ik om tot 2012 te blijven. Maar ja, dan ben je zo betrokken dat je ook wilt kijken hoe het verder loopt. Bovendien mocht ik mijn eigen portefeuille kiezen. Toen ben ik nog twee jaar gebleven. Het leven loopt zoals het loopt.”
Ondanks dat Enno toen 70 was, was van een pensioen dus weinig sprake. In de praktijk was hij nog steeds fulltime aan het werk. Even leek het alsof hij wel met pensioen zou gaan, toen hij in 2014 besloot enkel nog op de achtergrond aanwezig te willen zijn en niet in de raad te gaan zitten. Dat leek hem ook verstandig, omdat je anders je eigen beleid tegenkomt en wellicht andere standpunten moet gaan innemen. In 2018 kon hij het toch niet laten en stelde hij zich weer beschikbaar als raadslid. Het viel uiteindelijk de laatste vier jaar niet tegen.
Liberaal
De keuze voor de VVD maakte Enno niet meteen toen hij voor het eerst naar de stembus ging: “Eerst dacht ik D66. Een nieuwe partij, jong, Van Mierlo, dat trok me allemaal wel. Maar, tijdens mijn studie maatschappijleer leerde ik veel over de staatsinrichting en daarbij ook de rol van het liberalisme. Dat gedachtegoed past bij mij. Er zijn door de jaren heen wel momenten geweest dat ik het niet helemaal eens was met de landelijke partij, maar ik ben altijd bij de VVD gebleven.” Er is geen landelijke regie over de lokale partijen, hij hoopt wel het gedachtegoed uit te stralen. Er zijn alleen weinig principiële keuzes nodig. “Een enkele keer merk je echt politieke verschillen, niet vaak.”
“Uiteindelijk zit je ook in de raad als individu en kun je best afwijkende meningen hebben. Ik ben het niet altijd eens met mijn partijgenoten of met de rest van de coalitie. Dan stem ik zoals ik denk dat het beste is, je bent als individu verkozen. Er is bij ons vorig jaar een raadslid vertrokken naar een andere partij vanwege zo’n meningsverschil. Als het niet overbrugbaar is dan heb je dat. Maar je moet niet op dogmatische wijze politiek bedrijven. Vasthouden aan je principes is eervol maar niet altijd de beste manier om zaken voor elkaar te krijgen. Daar bedoel ik mee dat politiek geven en nemen is, je kunt nooit honderd procent bereiken wat je wilt, maar met zestig of zeventig procent kun je tevreden zijn.”
Een aantal van deze zaken zijn voor Enno extra van belang: “Woningbouw is voor ons belangrijk. Ik vind dat de Wooncompagnie hier in Hollands Kroon niet actief genoeg is, daar moet vaart in komen. Andere projecten zijn bijvoorbeeld de Westfriesesluisbrug. Het sociaal domein blijft ook lastig, al doet Hollands Kroon dat relatief goed met Mary van Gent. Het probleem is dat het een open-einde constructie is. Je kunt wel begroten, maar je kunt niet als het geld op is zeggen: Nee we kunnen u geen zorg meer bieden. Het budget is de laatste jaren dus steeds met miljoenen overschreden. Dat is deels onvermijdelijk maar ik wil daar wel het gesprek over blijven voeren. We moeten toch proberen meer aan de voorkant te begroten.”
Muziek
Met zoveel politieke activiteit zal er wel weinig tijd overblijven voor andere zaken denk ik, maar Enno heeft ook veel hobbies: “Ik heb ooit voor de keuze gestaan om naar het conservatorium te gaan en beroepsmuzikant te worden. Maar, ik ben toch ook VVD’er en ik vind geld verdienen ook leuk. En één ding is zeker: Om geld te verdienen met muziek moet je wel enorm goed zijn. Of ik dat zo exact beredeneerd heb toen ik jong was weet ik niet, maar uiteindelijk kwam het daar wel op neer. Mijn keuze was daarom om de muziek als hobby te houden en niet als werk. Maar het is altijd heel belangrijk voor me geweest. Ik speel rietinstrumenten, vooral klarinet en saxofoon.”
“En mijn smaak is heel breed. Dat is echt van Bach tot Benny Goodman, en van Franse chansons tot, vul maar iets in. Ik heb van alles gedaan. Ik zit nu ook in een Dixieland orkest. Dat is misschien wel wat ik tegenwoordig het liefste doe, improviseren en lekker vrijuit. Daarnaast zit ik ook nog in een wat kleiner klassiek ensemble. En natuurlijk oefenen, elke dag. Of ik moet bezoek hebben van een journalist ofzo, dan gaat dat niet”, grapt Enno. “Maar elke dag toch wel een uurtje.”
Enno is voorzitter van het Noord-Hollands ouderenorkest. Dat is een ensemble van honderd muzikanten, met een gemiddelde leeftijd van 74 jaar. Gezamenlijk geven ze zo’n tien optredens per jaar. “Daar komt veel bij kijken en er gaat veel tijd inzitten. Niet alleen muzikaal, maar ook lichamelijk en sociaal. Ons oudste lid is nu negentig jaar. Je kunt je voorstellen dat er regelmatig fysieke ongemakken voorkomen of dat mensen zelfs overlijden. De optredens zijn belangrijk en er komen veel mensen op af. We hebben bijvoorbeeld opgetreden bij het vorige Popweekend in Schagen. Maar het sociale is minstens net zo belangrijk voor veel mensen in deze leeftijdsgroep. Corona is wat dat betreft ook echt een drama geweest. We kunnen nu een beetje met kleinere groepjes repeteren, maar dat is natuurlijk niet het idee achter het ouderenorkest. Het is voor veel mensen hun primaire sociale ontmoetingsplek en echt een belangrijke houvast. Daarom merk ik als voorzitter ook dat afscheid nemen van het orkest vaak heel emotioneel is. Kijk, mensen die stoppen bij het ouderenorkest, die stoppen eigenlijk helemaal met muziek maken. Het is het laatste wat je doet.”
Ik luister naar Enno en begin het idee van het ouderenorkest heel mooi te vinden, omdat het zowel vóór als dóór ouderen is geregeld. Sommige initiatieven voor ouderen die vanuit de rest van de samenleving worden georganiseerd voelen voor mij, zelfs al hebben zij de beste intenties, toch een beetje betuttelend. Alsof je ouderen opeens net als kinderen weer bij de hand moet nemen om te laten zien wat ze allemaal nog kunnen beleven. Maar misschien is dat een simplificatie van de problematiek en helpt het wel enorm, dat kan ik niet zeggen. Het zou gewoon fijn zijn als iedereen zijn eigen keuzes hierin kan maken, maar sociaal isolement en gezondheidsproblematiek zijn nu eenmaal desastreus voor iemands gemoedstoestand.
Geen pensioen op het Franse platteland
Voor Enno geldt dit overduidelijk niet. Hij heeft zelfs zijn originele pensioenplannen overboord gegooid omdat hij nog veel actiever wilde zijn dan oorspronkelijk gedacht. “Ik werd natuurlijk op mijn 64e nog wethouder, en toen konden we eigenlijk niet meer doen wat we in eerste instantie hadden bedacht te willen doen na ons pensioen. We hadden namelijk een huisje in Frankrijk waar we dan voor lange tijd heen wilde, maar dat kon dus niet. Gelukkig heb ik een schat van een vrouw die graag ziet dat ik doe waar ik gelukkig van word. Uiteindelijk hebben we daarom het huisje maar verkocht, het was ook wel ver rijden.”
Aan die politieke activiteit komt als het aan Enno ligt vooralsnog ook geen einde. Hij heeft zijn sollicitatiebrief voor de volgende raadsperiode al verstuurd. “Als ik gekozen word, eerst intern en vervolgens door de inwoners van Hollands Kroon, ga ik graag nog een raadsperiode door.” Zelfs als je dus al even meedraait en wethouder bent geweest moet je bij de VVD gewoon weer goedgekeurd worden door je partijgenoten. “Ja natuurlijk, het zou bijvoorbeeld best kunnen dat er straks een jonger iemand met minder ervaring opstaat waarvan de leden vinden dat hij of zij er een betere invulling aan zou geven. Daarnaast moet er ook een goede samenstelling zijn binnen zo’n fractie. Het team met de beste individuën wint niet altijd, het gaat om het geheel.”
Het duurt nog even voordat de lijst van de VVD naar buiten zal komen, en natuurlijk bepaalt de kiezer in maart pas of we Enno weer terug gaan zien in de raad. Tot dan blijft hij zich nog dezelfde wijze inzetten als raadslid. “Zoals ik zei, ik vind het gewoon heel leuk die politiek, anders doe je het niet zo lang. Natuurlijk heb ik me afgevraagd of ik me nog een keer verkiesbaar moet stellen. Maar, ik voel me nog goed, ik heb er nog zin in. En mijn vrouw vindt het ook goed, en dat is ook erg belangrijk.”
