Terdiek – In november 1896 begon Jan de Geus zijn smederij in Terdiek, een plaatsje tussen Oude en Nieuwe Niedorp. Toen werkte hij vooral als hoefsmid en werden in de werkplaats de paarden beslagen. Nu, 125 jaar later, staat de vierde generatie aan het roer en worden er vaak speciale klussen uitgevoerd voor klanten uit het hele land.
Mark de Geus zwaait momenteel de hamer in het bedrijf. Hij is bezig met een afzuigkap voor een smelterij. Op zijn werkbank staat een deel van de constructie klaar. Er moeten nog een aantal delen worden gelast. “Van dit soort kleinschalige bedrijven is bijna niks meer over”, vertelt hij. “Je ziet het steeds minder.” Zijn vader Piet, inmiddels 80 jaar oud, is nog regelmatig op de werkvloer te vinden. “Het is mooi om samen te werken. Dan zegt hij: ‘Hier ouwe, dit is net wat voor jou’.”
In de smederij is het verleden duidelijk aanwezig. Er staat een wals waarmee vroeger de metalen banden rond werden gemaakt voor karrenwielen. “IJzer zet uit als het heet wordt. Dan moest de band in een keer om het houten wiel en dan ging er water op, kromp het en zat het muurvast”, leggen vader en zoon De Geus uit. Ook staan het uithangbord van grondlegger Jan de Geus in de smederij en een grafmonument dat hij maakte voor zijn overleden zus.
Na oprichter Jan de Geus kwam in 1947 zijn zoon Hark in de zaak. Het bedrijf veranderde toen al snel. Elektra kwam op en ook de aanleg van waterleidingen werd aan de werkzaamheden toegevoegd. In 1968 nam Piet het bedrijf op zijn beurt weer over zijn vader. Hij ging groot constructiewerk aan, zoals op de Veemarkt in Utrecht. Maar daar hield het niet op. Want ook zijn vrouw Johanna ging aan de slag.
“Ik ging in 1976 cursussen volgen”, vertelt ze. “Ik was gek op alles wat met gas te maken had.” Ze ging voor het bedrijf aan de slag als onderhoudsmonteur van boilers, geisers en cv-ketels. Samen met haar man legde ze de systemen ook aan. Dat was in die tijd nog een noviteit: “Ik was de enige vrouw tijdens de cursus”, vertelt ze met een lach. “Je kon de mensen vaak blij maken. Als de ketel het weer deed als je wegging en ze er weer warm bij zaten.”
Kleinschaligheid
Toen het bedrijf 75 jaar bestond, werd dat gevierd met een klein feestje inclusief ‘koffie en sigaar’. Dat zal nu niet gaan. “Nee, vanwege corona wachten we er even mee, maar misschien doen we het wel in april”, zegt Mark de Geus. Volgens hem is de kleinschaligheid van het bedrijf juist in deze tijd van schaalvergroting en specialisatie de kracht. “Ik kan met alle materialen werken en kan stukswerk leveren. Ik maak alles: van laboratoriumtafels tot aansluitingen voor rioleringen.”
De smederij zit nog altijd op dezelfde plek waar opa Jan 125 jaar geleden begon. “Ik weet zeker dat hij trots zou zijn”, zegt Piet de Geus. “Of er al een nieuwe generatie klaar staat?”, vraagt Mark zich hardop af. “Mijn kinderen zijn 13 en 15, ik heb nog geen idee of ze deze kant op gaan. Ik heb ook een nichtje die geïnteresseerd is in het vak. De toekomst zal het leren.”
