DefensieDen HelderPolitiek

Interview: Zorgt werken bij de Marine voor steun aan populistische partijen?

Advertentie:

Populistische partijen doen het in de Noordkop overal redelijk goed, maar nergens zo goed als in Den Helder. Bij de landelijke verkiezingen in maart van dit jaar haalde de PVV 16,5 procent van de stemmen. Landelijk was dit 10,8 procent. FvD kreeg steun van 8,4 procent van de Helderse bevolking terwijl dit landelijk 5,0 procent was. Ook de links-populistische SP was hier met 6,4 procent nog iets populairder dan de landelijk (6,0 procent). Twee jaar geleden haalde de partij van Thierry Baudet zelfs een kwart van de stemmen bij de Provinciale Staten verkiezingen. Is er een verklaring voor het feit dat de Helderse bevolking zich graag laat vertegenwoordigen door deze partijen?

Aan het begrijpen van politieke attitudes wordt veel aandacht besteed in de wetenschap. Zo ook door Antonia Stanojevic. Zij doet momenteel een PhD en is onderzoeker aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Haar werk bevindt zich op het snijvlak van politicologie en psychologie. Uit haar huidige onderzoek blijkt dat personen die op de werkvloer suppressie ervaren meer populistische denkbeelden aanhangen en eerder geneigd zijn om op populistische partijen te stemmen. Een interessante bevinding, die wellicht betrekking kan hebben op de Helderse bevolking, waarvan een relatief groot deel werkzaam is bij onze Koninklijke Marine. Heeft de rigiditeit en de autoriteit binnen een militaire organisatie wellicht op die manier invloed op de politieke voorkeur van haar werknemers?

Onderzoeker Antonia Stanojevic
Suppressie
“Allereerst is het belangrijk om te begrijpen wat in ons onderzoek bedoeld wordt met suppressie”, legt Antonia uit. “Ons onderzoek kijkt naar gevallen waar werknemers onvrede of kritiek hebben geuit tegen hun werkgever, bijvoorbeeld over hun salaris of werkomstandigheden. Vervolgens vroegen wij wat de reactie van hun werkgever was en wat blijkt: Wanneer de reactie afwijzend is en de werknemer geen gehoor krijgt wordt hun politieke voorkeur beïnvloed richting het populisme. Steun voor partijen als de PVV, FvD en de SP wordt groter.” Uit het onderzoek van Antonia blijkt dat werknemers met deze ervaringen significant vaker stellingen steunen als: ‘De overheid moet meer luisteren naar de bevolking’ en: ‘Politici praten te veel en moeten daadkrachtiger zijn.’

Antonia geeft hierbij aan dat dit vermoedelijk komt omdat een repressieve werkgever bepaalde wereldbeelden bevestigt. Mensen die geen grote machtsverschillen in de samenleving accepteren zien deze bevestigd worden door de afdanking van hun zorgen door hun werkgever. “Hierbij is het ook van belang om te beseffen dat dit dus alleen gebeurt bij mensen die deze denkbeelden al hebben. Respondenten die geen problemen hebben met machtsstructuren worden niet méér populistisch door een bevestiging van deze structuren. Ze hebben er per slot van rekening geen moeite mee.” Populistische partijen spreken vaak tot deze machtsstructuren door een duidelijk onderscheid te maken tussen de elite en het volk, de rijke- en de arme bevolking, hoog- en laagopgeleiden.

De Marine
Kan het mechanisme dat Antonia heeft onderzocht wellicht een deelverklaring zijn voor de verhoogde steun aan populistische partijen in Den Helder? Van een van de grootste werkgevers in de stad, de Koninklijke Marine, kan gezegd worden dat er op zijn minst sprake is van een autoritaire cultuur. De verdeling in rangen en verantwoordelijkheden, zeggenschap en invloedssfeer. Dit maakt het waarschijnlijker dat opmerkingen van onderaf genegeerd worden of niet gehoord. Antonia denkt van niet, hoewel er waarschijnlijk alsnog een verhoogde steun is voor populistische partijen: “Zoals gezegd werkt het mechanisme specifiek bij werknemers die moeite hebben met het accepteren van grote machtsverschillen. Dit zijn over het algemeen niet de mensen die vrijwillig in een militaire organisatie werken. Als je heel veel moeite hebt met authoriteit zal je daar niet zo snel voor kiezen. De teleurstelling van repressie op de werkvloer die noodzakelijk is om populistische denkbeelden te steunen komt dan niet voor.”

“In plaats daarvan zullen werknemers van de Marine die zich willen uitspreken tegen hun werkgever eerder gewoon weggaan. Door de rigide structuur van de organisatie heeft het weinig zijn om je uit te spreken, er verandert toch niets. Enkel de mensen die deze autoriteit accepteren blijven.” Wellicht dat juist de acceptatie van die autoritaire structuren een verklaring kan zijn voor eventuele versterkte populistische denkbeelden. Er is niet altijd een link tussen autoritaire denkbeelden en het populisme, maar bij rechts-populistische partijen komt dit wel voor. “Er is in ieder geval onderzoek dat bevestigt dat mensen met autoritaire denkbeelden ook eerder geneigd zijn om een dergelijke functie te betreden. Vervolgens speelt ook dat deze denkbeelden binnen zo’n organisatie weer versterkt worden”, legt Antonia uit. “Dit maakt dat de Marine een aantrekkende werking kan hebben voor mensen met autoritaire denkbeelden. Hiermee wordt hun aandeel in de bevolking van Den Helder dus groter.”

Of dit ook daadwerkelijk invloed heeft op de steun aan populistische partijen in Den Helder is onzeker. Het vormen van politieke voorkeuren is een complex en veranderlijk proces. Het unieke karakter van de Marine als werkgever en de opvallende verkiezingsuitslagen in Den Helder maakt zeker een interessante casus. Een onderzoek naar politieke attitudes onder militair personeel zou bevorderlijk zijn om daadwerkelijk conclusies te kunnen trekken.

Toon meer

Stijn Vos

Stijn Vos is werkzaam als politiek verslaggever bij Regio Noordkop. E-mail: stijn@regionoordkop.nl

7 reacties

  1. Een PHD ja? Heeft ze ook onderzocht hoe veel van het marinepersoneel ook daadwerkelijk in Den Helder woont en hoe de demografie van de rest van de stad er uit ziet? Heeft ze ook onderzocht hoe de bedrijfscultuur binnen de poorten van de Marine er uit ziet? Wel makkelijk om te zeggen dat een militaire organisatie automatisch een autoritair geheel is. Weet ze dat iedere eenheid een eigen medenzeggenschapsraad heeft? Dat er geregeld onderzoek wordt gepleegd naar de werkbeleving? Dat er door de rangen heen veel inspraak is? Heeft ze een getal van hoeveel mensen er bij de Marine in Den Helder ook daadwerkelijk op een populistische partij hebben gestemd? De enige reden, die niet wordt genoemd, is dat als dat als al zo is, het komt doordat defensie medewerkers landelijk trouwe VVD stemmers waren. Maar na jaren lange bezuinigingen onder het bewind van de VVD wordt nu elders gekeken. Marine medewerkers stemmen namelijk op partijen die goed zijn voor de begroting van de Marine. Simpel. En in de tussentijd zijn dat mensen die de wereld hebben rondgereisd en vaak minder vooroordelen hebben richting de onderwerpen waar populistische partijen hun zieltjes mee trachten te winnen.
    Tot nu toe vind ik het niet zo’n goed onderzoek.

    1. Exact, sluit me volledig bij bovenstaand aan. Ik denk dat er andere redenen zijn waarom inwoners op populistische partijen stemmen. Opleiding, inkomen, cultuur, welzijn en leeftijd spelen een grote rol. Lijkt nu of het onderzoek van Antonia voornamelijk gebaseerd is op aannames.

  2. Dus de SP is nu ook een populistische partij ? en wordt in een adem genoemd met de PVV en FvD.
    Dat vind ik wat kort door de bocht .Dan kunnen DENK en OP1 en JA21 ook wel worden toegevoegd.

  3. Het percentage stemmen op PVV zou ook wel eens gecorreleerd kunnen zijn met hoeveel overlast er in een gemeente is door bepaalde soorten volk. Maar daar kun je bij die universiteit niet mee aankomen.

  4. alsof Marine/Vloot personeel (niet zijnde marinebedrijf/werf) in Den Helder wil wonen……………. yeah, right…..

  5. Mijn indruk is dat zij die op de zogenaamde populistische partijen stemmen door de gevestigde orde partijen in hun bestaanszekerheid worden bedreigd. De uitvinding van het populisme door de gevestigde orde ontkent dit. Tenslotte haal ik Richard Feynman aan :” You can have a PhD and still be an idiot”.

Wellicht ook interessant

Back to top button