Hollands Kroon – De gemeente Hollands Kroon wil, net als buurgemeente Schagen, inwoners gaan vragen om huishoudelijke hulp zelf te gaan betalen. Dat blijkt uit informatie op een nieuwe pagina binnen de gemeentelijke website. Het is een opmerkelijk streven, allereerst omdat er geen juridische grondslag is voor het vragen van een eigen bijdrage naast het wettelijke abonnementstarief. Ook staat in het raadsvoorstel over resultaatgericht indiceren van afgelopen juli dat het college de mogelijkheid voor een inkomenstoets nog verder wil onderzoek om vervolgens terug te komen naar de raad.
De gemeente Hollands Kroon heeft op haar website een nieuwe pagina toegevoegd met daarop informatie over het resultaatgericht indiceren voor de huishoudelijke hulp binnen de WMO. De nieuwe manier van indiceren gaat op 1 januari in en zorgt ervoor dat er binnen de huishoudelijke hulp meer aandacht komt voor wat de inwoners zelf nog kunnen doen. Tussen 1 januari en 1 juli 2023 krijgen alle huishoudens een nieuw indicatiegesprek. Op de website beschrijft de gemeente dat het resultaatgericht indiceren straks afhangt van de vraag: ‘Wat is nodig voor een schoon en leefbaar huis?’ Op basis daarvan wordt een plan gemaakt. Daarin hoeft niet te staan hoeveel uur huishoudelijke hulp iemand krijgt. Eerdere rechterlijke uitspraken tegen deze manier van indiceren worden volgens wethouder Mary van Gent verholpen doordat er wel strenge normtijden zijn vastgelegd. Zo is er alsnog duidelijk hoeveel hulp iemand ongeveer kan verwachten.
Moreel appel of inkomenstoets
Een bijkomende verandering, zo lijkt het, is het feit dat de gemeente met inwoners om tafel wil gaan om te kijken of zij mogelijk zelf kunnen betalen voor de huishoudelijke hulp. Sinds de invoering van het abonnementstarief maken gemeenten steeds meer kosten voor de huishoudelijke hulp. Alle inwoners met een WMO indicatie kunnen hierdoor namelijk voor €19,- per maand gebruik maken van deze dienst, ongeacht de financiële situatie. Ook vermogende mensen, die het wellicht zelf zouden kunnen betalen, hoeven dit niet te doen. Veel gemeenten hebben zich hier al tegen uitgesproken. Buurgemeente Schagen besloot een moreel appel te doen op inwoners en te vragen of zij zelf de hulp konden bekostigen. De gemeenteraad gaf het college tevens opdracht om met een voorstel te komen waarbij er een inkomenstoets zou worden gehanteerd. Dit wordt eind volgende maand verwacht.
Daarmee zou Schagen wel tegen de landelijke wet- en regelgeving ingaan. Bijzonder is dat de VNG directeur Leonard Geluk daar juist toe heeft opgeroepen toen bleek dat het Rijk gemeenten geen extra compensatie meer zou geven voor de toegenomen kosten. Gemeenten moeten volgens hem de grenzen van de wet opzoeken, al werden ze daardoor soms wel teruggefloten door de minister of de rechter. Geluk noemde de goedkope huishoudelijke hulp tevens een ‘schoonmaaksubsidie voor de rijken’. De nieuwe minister lijkt gemeenten wel toe te staan om de huishoudelijke hulp weer inkomensafhankelijk te maken. Dit omdat in het regeerakkoord is vastgesteld dat er vanaf 2025 weer een ‘eerlijker’ systeem komt. Een concreet wetsvoorstel is er nog niet.
Politieke steun?
Holland Kroon lijkt het voorbeeld van de rebellerende buurgemeente te volgen en dus op de zaken vooruit te lopen. Zo komt de nadruk te liggen op wat mensen nog zelf kunnen doen: “In de praktijk blijkt dat inwoners die hulp bij het huishouden krijgen, zelf nog kleine huishoudelijke klusjes in huis kunnen doen. Denk aan keukenkastjes schoonmaken of stoffen”, zo schrijft de gemeente op haar website. Onder de vraag: ‘Betekent de nieuwe manier van werken dat ik minder hulp krijg?’ schrijft Hollands Kroon dat samen met de inwoner onderzocht wordt of een schoon en leefbaar huis op een andere manier gerealiseerd kan worden. “Bijvoorbeeld dat iemand uit uw omgeving u helpt. Of dat u eigen financiële middelen inzet om de hulp te betalen.” Wettelijk mag de gemeente dit laatste echter niet eisen. Hollands Kroon schrijft daarnaast dat de eigen bijdrage binnen de WMO vanaf 2025 weer inkomensafhankelijk wordt. Zoals gezegd is daarover nog helemaal geen zekerheid.
Opmerkelijk is ook dat een dergelijk moreel appel, of een inkomenstoets, in het geval van Hollands Kroon geen moment is besproken door de gemeenteraad. Het is dus niet duidelijk of de werkwijze politieke steun krijgt. Toen in juli het raadsvoorstel over het resultaatgericht indiceren werd aangenomen kwam dit niet naar voren. Sterker nog, in het raadsvoorstel staat het juist genoemd als alternatief van het voorliggende voorstel, dat op termijn onderzocht zal worden. “Bij een eventuele beleidswijziging komen we hiertoe terug bij uw raad”, zo schreef het college. Nu heeft er geen beleidswijziging plaatsgevonden, maar handelt de gemeente kennelijk wel al naar een nieuwe standaard, namelijk dat vermogende inwoners gevraagd wordt om geen gebruik te maken van de hulpmiddelen waar zij recht op hebben vanuit de WMO. Wat tevens opvalt is dat in de toelichting op de gemeentelijke website niet vermeld wordt dat het resultaatgericht indiceren voor een groot deel een bezuinigingsmaatregel is.
Update: Reactie gemeente
In een reactie laat de gemeente weten dat er geen sprake is van een inkomenstoets en dat die er ook niet komt. Wel wordt er aan inwoners gevraagd om de hulp zelf te betalen wanneer dat kan: “In de gesprekken die met inwoners gevoerd gaan worden komt van alles aan bod. Ook de vraag wat iemand zelf nog kan. Het kan zijn dat iemand voldoende financiële middelen heeft om de hulp zelf te betalen, dan wordt gevraagd of diegene dat wil. Als iemand dit niet wil, dan krijgt iemand gewoon de hulp bij het huishouden met eigen bijdrage.” De woordvoerder van het college benadrukt dat het op basis van vrijwilligheid is en vanuit de gedachte ‘dat we het met elkaar moeten doen’.
