In Hollands Kroon is er gesproken over een zelfbewoningsplicht bij nieuwbouwwoningen. De fracties van de PvdA, GroenLinks en ChristenUnie wilden via een motie bewerkstelligen dat kopers van nieuwbouwwoningen hun huis niet meer zouden mogen onderverhuren. Volgens de indieners van de motie worden woningen steeds vaker als beleggingsobject gekocht en vervolgens verhuurd voor hoge prijzen, door eigenaren zonder enige binding met de regio. Steeds meer gemeenten voeren een zelfbewoningsplicht in of doen onderzoek naar de mogelijkheden.
Er bleek in Hollands Kroon niet genoeg draagvlak te zijn voor de maatregel, al gaf ook wethouder Theo Groot toe dat onderzocht moet worden hoe er ruimte kan blijven bestaan voor starters en mensen met een laag inkomen en dit zal het college dan ook doen. De problematiek die de initiatiefnemers noemen heeft hij echter nog niet gezien in zijn gemeente en lijkt iets te zijn voor de grote steden. Toegegeven, een korte zoektocht wijst uit dat er ook bijna geen woningen te huur staan in Hollands Kroon. Waar al deze beleggingsobjecten zijn gebleven is dus een raadsel.
Toch denk ik dat er wel degelijk argumenten te verzinnen zijn voor een zelfbewoningsplicht. Wat niet is kan nog komen: Steeds meer mensen trekken weg uit de stad en gaan zich vestigen in de buitengebieden. De huizenprijzen in de stad gaan dalen en in de provincie gaan zij omhoog. Juist nu zullen beleggers in deze regio naar kansen zoeken en het beeld dat de oppositiepartijen hebben kan daarom spoedig werkelijkheid worden. Het argument dat maatregelen niet moeten worden ingevoerd omdat de problematiek nóg niet bestaat slaat kant nog wal. Als het niet wenselijk is dat beleggers huizen opkopen dan is er geen reden te wachten tot het probleem zich verder manifesteert.
Het antwoord van het bestuur is om de komende jaren aanzienlijk te blijven investeren in woningbouw. Uiteraard steun ik dit van harte, de uitbreiding van het woningaanbod is onmiskenbaar de eerste voorwaarde voor het kunnen voorzien in de toenemende vraag. Het is echter wel van belang dat deze woningen vervolgens bij de juiste mensen terechtkomen.
Als beleggingsmaatschappijen de vrijheid krijgen om woningen op te kopen zorgt dit niet alleen voor een stijging van de prijzen, ook ontstaat de situatie dat een groot deel van de eigenaren van het vastgoed binnen de gemeente onvoldoende binding en verantwoordelijkheidsgevoel heeft. Beleggers hebben geen interesse in sociale cohesie en leefbaarheid, huurders zullen niet investeren in het uiterlijk van hun woning en de directe leefomgeving.
Ideologische argumenten over liberalisme en eigendomsrecht zijn irrelevant. Particulieren kopen niet zomaar een nieuwbouwwoning om te verhuren, zeker niet op grote schaal. Het gaat om grote beleggingsmaatschappijen die hun miljoenenportefeuilles verder uitbreiden. Hen deze vrijheid geven gaat juist in tegen alles waar een lokale overheid voor moet staan: Het beschermen van de kwaliteit van de directe leefomgeving en de burgers.
Kijkende naar de huidige woningmarkt kan geconcludeerd worden dat groot vastgoedeigendom op geen enkele manier bijdraagt aan iets anders dan de portemonnee van het selecte clubje beleggers. Woningeigendom was ooit de normaalste zaak van de wereld. Voor ‘millennials’ is het een voorrecht om een huis te bezitten. De jongste generatie mag blij zijn als er überhaupt nog huizen te koop zijn en zij niet hun hele leven de helft van hun inkomen als huur aan een beleggingsmaatschappij mogen doneren.
Als je als gemeente daarom ook maar iets kan doen aan het tegengaan van deze ontwikkelingen moet je dit met beide handen aangrijpen. Dit kan via het invoeren van een zelfbewoningsplicht. Trek dit door naar de gehele woningmarkt, in plaats van enkel nieuwbouwwoningen, dan zijn we op de goede weg.
