
Den Helder – De voormalige galerie Windkracht 13 aan de Weststraat in Den Helder functioneert sinds november 2023 als dagopvang voor dak- en thuislozen. Wat begon als lege ruimte met slechts één bank is inmiddels een gezellige huiskamer, inclusief pooltafel, TV en boekenkast. “Dit is hun huis, hier proberen wij hen te geven wat zij nodig hebben. We voorzien ze van koffie en thee of we maken een broodje voor ze”, vertelt Edith van Dnodoen. “Het belangrijkste is dat ze zich hier een mens voelen”, voegt Rayborn van het Leger des Heils daar aan toe.
Edith en Rayborn zijn de vaste gezichten bij de dagopvang. Samen met één andere collega staan zij de hele week voor de dak- en thuislozen in de keuken, begeleiden en/of corrigeren ze hen waar nodig, houden ze de ruimte schoon en verzorgen zij kleine activiteiten. “Ze zijn gek op bingo”, zegt Edith. De begeleidster van Dnodoen roept de aanwezigen regelmatig bij elkaar voor een potje bingo, waarbij prijzen als deodorant of chocola te winnen zijn. “Dat vinden ze leuk, maar na drie kwartier is het wel klaar hoor”, lacht ze. Verder schildert Edith wel eens met de daklozen of spelen zij onderling mens erger je niet. Ook de pooltafel wordt vaak gebruikt. “Die hebben we van een buurthuis overgenomen”, vertelt Edith als ze uitlegt waar zij als zelfbenoemd fanatiek ritselaar alle spullen vandaan heeft gehaald.
Het budget van de begeleiders bij de dagopvang is honderd euro per week. Daarvan halen zij boodschappen voor de vijftien tot dertig man die dagelijks langskomen. Voor de kerst wilden Edith en Rayborn graag wat extra’s doen en daarom hebben zij deze week meer geld gekregen voor een kerstbrunch. Alle dak- en thuislozen in Den Helder zijn uitgenodigd, maar het is nog maar de vraag hoeveel er komen. “Wij vinden kerst leuk, maar voor hen is dat heel anders. Deze mensen hebben helemaal niemand meer. Geen vrienden, geen familie”, zegt Edith. Met deze doelgroep is het dan ook niet altijd rozengeur en maneschijn. Het zijn veelal mensen met een verslaving, waar verward gedrag bij kan komen kijken. Toch zijn er nauwelijks incidenten geweest het afgelopen jaar.
Weinig overlast en incidenten
“Natuurlijk gebeurt er wel eens iets, maar dat is meer onderling dan tegen ons”, aldus Edith. “Dit jaar hebben we één keer de politie moeten bellen omdat iemand een medewerker bedreigde en niet weg wilde gaan, maar verder niet. Van de eigenaar hierboven horen we ook nooit iets qua overlast”, zo constateert zij samen met Rayborn. Volgens de begeleiders heeft dat te maken met de strenge regels die zij hanteren. De belangrijkste regel is dat de daklozen zich begeleidbaar op moeten stellen. “Als je zo dronken bent dat je niet handelbaar bent, dan mag je niet naar binnen. Als je niet luistert, krijg je een time out en mag je een paar dagen niet naar binnen. De rest hoort dat ook en daarom werkt het goed”, zeggen Edith en Rayborn.
Door de komst van de dagopvang is de overlast van dak- en thuislozen in de stad volgens Edith en Rayborn een stuk minder geworden. Voorheen was er immers alleen een nachtopvang en kon deze doelgroep overdag nergens terecht. Daarnaast hebben de begeleiders bij de dagopvang aan de Weststraat inmiddels een goede band opgebouwd met de dak- en thuislozen die daar komen en dat werpt zijn vruchten af. De daklozen luisteren niet alleen goed naar de begeleiders, maar de begeleiders weten ook precies hoe zij met iedereen om moeten gaan. “Bij sommigen weet je vanaf het moment dat ze binnenkomen al wat hun humeur is. Je merkt gelijk of ze zin hebben om te praten of juist helemaal niet. Als dat niet zo is, dan laat je ze gewoon met rust”, vertelt Rayborn.
Anderzijds merken Edith en Rayborn ook dat de daklozen hen steeds meer vertrouwen en daardoor ook meer vertellen en om hulp durven te vragen. “Daar gaat wel veel tijd overheen. Het feit dat er mensen zijn die echt naar ze luisteren en iets voor ze willen betekenen, dat moet even landen. Dat is ook logisch als je je bedenkt hoeveel mensen ze al gezien hebben. Ze werden altijd behandeld als gekken”, zegt Rayborn, die al meer dan twaalf jaar bij het Leger des Heils zit. “Mensen hebben vaak een bepaald beeld bij ‘de dakloze’ en meestal is dat negatief, maar als je op deze manier met ze in contact bent dan kom je er achter waarom ze in deze situatie zijn beland. Als ik had meegemaakt wat zij hebben meegemaakt, had ik misschien wel dezelfde keuzes gemaakt”, aldus Rayborn.
Nieuwe locatie
De dagopvang in de voormalige galerie Windkracht 13 zou in eerste instantie tijdelijk zijn, maar omdat het goed verloopt is dit verlengd. Deze locatie is nu tot en met december 2025 beschikbaar voor de opvang van dak- en thuislozen. De gemeente Den Helder zoekt nog naar een nieuwe locatie, waar mogelijk de dag- en nachtopvang kunnen worden gecombineerd. Het college heeft toegezegd in het eerste kwartaal van 2025 een update over deze zoektocht te geven. Hoe zou de ideale locatie er voor Edith en Rayborn uitzien? “Het liefst in het centrum, iets groter en met een binnenplaats.”