Regio – Op grond van de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) zijn alle Nederlandse gemeenten samen verantwoordelijk voor het beschermd wonen en de maatschappelijke ondersteuning (geestelijke gezondheidszorg en het verslavingsbeleid). De financiële middelen hiervoor gaan vanuit het Rijk naar de zogenaamde centrumgemeenten. Gedurende een tijdsbestek van tien jaar is het de bedoeling dat alle individuele gemeenten zelf voor het beschermd wonen gaan zorg dragen, waarbij vanaf 2022 ook de financiële middelen rechtstreeks naar de individuele gemeenten gaan.
Momenteel werken de gemeenten Den Helder, Hollands Kroon, Schagen en Texel samen aan een andere invulling van begeleid wonen en maatschappelijke ondersteuning. De gemeente Den Helder is hierin de centrumgemeente. In de al aangenomen visienota “Thuis in de Buurt” hebben de gemeenten met elkaar afgesproken dat cliënten zoveel mogelijk in hun eigen omgeving herstellen en zo lang mogelijk thuis blijven wonen. De ambitie is kwetsbare mensen tijdelijk en gericht op herstel te ondersteunen en om dit te realiseren heeft Thuis in de Buurt een zestal prioriteiten.
Prioriteiten
De visienota kent een zestal prioriteiten die gericht zijn op het zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen van cliënten van Beschermd Wonen (BW) en Maatschappelijke Ondersteuning (MO). In eerste instantie is het de bedoeling om door preventie en tijdige signalering juist te voorkomen dat mensen in de trajecten Beschermd Wonen en Maatschappelijke Ondersteuning belanden. Verder is het de insteek om de zelfredzaamheid bij mensen te versterken en te kijken naar passende ondersteuning in de buurt, zoals familie, vrienden en vrijwilligers en daarnaast het wijkteam en de zorgaanbieder.,
Passende en betaalbare woonruimte, maar ook werk dan wel vrijwilligerswerk, zijn verder van belang voor een succesvolle uitvoering van de visienota. Tot slot wordt het bevorderen van de inclusieve samenleving benoemd, wat inhoudt dat binnen de eigen straat en buurt de vooroordelen over mensen met psychiatrische stoornissen worden beperkt. Door meer inzicht in de problematiek bij naaste buren kan meer begrip onstaan wat weer kan leiden tot minder eenzaamheid bij de cliënt.
Veranderingen stapsgewijs
Een eerste stap is dat vanaf volgend jaar (2021) mensen met een indicatie voor Beschermd Wonen van wie wordt verwacht dat zij hun leven lang intensieve zorg nodig hebben, niet meer onder de Wmo maar onder de verantwoordelijkheid van de Wet langdurige zorg (Wlz) vallen. Het gaat hierbij naar verwachting landelijk om 10.000 cliënten die permanent toezicht of 24 uur per dag zorg in de nabijheid nodig hebben. Deze groep cliënten krijgt tot en met dit jaar nog zorg en ondersteuning vanuit de Wmo of de Zorgverzekeringswet. Dit jaar zullen de hiervoor benodigde herindicaties plaatsvinden.
Het uitgangspunt van de vier gemeenten is lokaal wat kan, regionaal wat moet. De regio Kop van Noord-Holland onderschrijft het belang van het zo veel mogelijk lokaal ondersteunen van kwetsbare inwoners en daarnaast de noodzaak om regionaal samen te werken op de beleidsterreinen Beschermd Wonen en Maatschappelijke Ondersteuning.
De gemeente Den Helder organiseert de toegang voor cliënten voor Beschermd Wonen voor de hele regio. Voor Maatschappelijke Ondersteuning geldt dat het nemen van beschikkingen is gemandateerd aan de maatschappelijke opvang organisatie DnoDoen. Dit betekent dat tot 2022 de huidige situatie wordt gecontinueerd. Anticiperend op 2022 betrekken sinds december 2019 de consulenten van gemeente Den Helder de consulenten van de woongemeente van herkomst van de cliënt bij de intake en het onderzoek. Daarmee wordt naar een situatie toegewerkt dat alle gemeenten in 2022 over de kennis en expertise beschikken om deze taak zelfstandig uit te voeren.
Van Wmo naar Wlz
Deze verandering betekent dat naar schatting ruim een derde van de huidige Beschermd Wonen-cliënten overgaat naar de Wet langlopende zorg. Voor de Kop van Noord-Holland is de verwachting dat het om circa 80 cliënten gaat. Dit zijn vooral cliënten die naast psychiatrische problematiek ook met lichamelijke problemen kampen of met een verstandelijke beperking.
Deze cliënten zijn woonachtig in ouderenwoonvoorzieningen zoals bijvoorbeeld Omring, Zorggroep Tellus, Vrijwaard en Woonzorggroep Samen en woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking zoals ’s Heerenloo, de Waerden, de Parelhoenderhoeve/Goedhaven en het Maartenhuis. De verwachting is dat bij deze zorgaanbieders het merendeel van de Beschermd Wonen-cliënten naar de Wet langdurige zorg over gaan en maar enkele Beschermd Wonen-cliënten zullen overblijven.
Maatwerk
De belangrijkste Beschermd Wonen-zorgaanbieders die vervolgens resteren in de regio zijn dan GGZ Noord-Holland Noord (met vestigingen in Den Helder en in Schagen), Vast en verder van het Leger des Heils in Den Helder, de Raphaelstichting (op Texel en in Hollands Kroon) en ‘s Heerenloo (met vestigingen in Den Helder en in Schagen).
Voor een deel van de doelgroep Beschermd Wonen, met een combinatie van psychische en verstandelijke problematiek en die niet in aanmerking komt voor een Wlz-indicatie, zal een plek bij een zorgaanbieder voor Verstandelijk Gehandicapten het best passend blijven. Voor de personen met de meest complexe problematiek wordt, al dan niet in samenwerking met de Veiligheidsregio, gezocht naar passend maatwerk.
Financiële afhandeling
Op dit moment ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van Beschermd Wonen bij de centrumgemeenten. In de Kop van Noord-Holland dus bij de gemeente Den Helder. Het voorstel is dat centrumgemeenten de financiële middelen blijven ontvangen volgens het bestaande historische verdeelmodel.
In de loop van de tijd wordt een steeds groter deel van het budget verdeeld aan de hand van het nieuwe verdeelmodel voor alle gemeenten. Met ingang van 2021 zal een uitname uit het gemeentefonds gedaan worden voor de cliënten die in de Wet langdurige zorg zullen stromen. Daar is voorlopig een budget van 495 miljoen voor bepaald.
