Den Helder – Het was dinsdag 27 februari precies 82 jaar geleden dat 915 Nederlandse mariniers het leven moesten laten bij de Slag in de Javazee. Om bij deze verdrietige gebeurtenis stil te staan werd woensdag in Den Helder een herdenking georganiseerd voor het hoofdgebouw van het Koninklijk Instituut voor de Marine.
Vele mensen van jong tot oud vonden woensdagochtend om 10:30 uur hun weg naar het borstbeeld van schout-bij-nacht Karel Doorman. Hij was commandant van een geallieerd eskader en overleed in 1942 bij de Slag in de Javazee. Rogier Bruin, naast VVD-raadslid ook werkzaam bij de marine, heette onder meer de nabestaanden en leerlingen van Scholen aan Zee welkom. Klassen van vwo-3 en havo-4 waren namelijk ook aanwezig om te herdenken.
De Slag in de Javazee vond plaats op 27 februari 1942. Onder leiding van commandant Karel Doorman wilden de geallieerden de Japanse invasievloot tegenhouden. De poging mislukte en eiste 2300 levens, waarvan ruim negenhonderd Nederlandse. In 1954 schonken burgers uit Den Helder een borstbeeld van Karel Doorman aan de marine. Het beeld staat er volgens Bruin niet alleen ter nagedachtenis aan SBN Doorman en allen die zijn omgekomen in de Javazee, maar staat ook symbool voor de onlosmakelijke band tussen Den Helder en de marine.
Vlag halfstok
Om stil te staan bij de ramp in de Javazee werd de vlag voor het hoofdgebouw van de marine halfstok gehangen. Vervolgens vertelde Bruin anekdotes over de leegte die het overlijden van de vele mariniers in de Javazee achterlaat. Zo zijn er families die bij het dekken van de tafel altijd nog het bestek en bordje bij de vaste plek van de overledene dekken. Ook werd in de toespraak een link gelegd met de huidige oorlogen in Europa. Bruin haalde een uitspraak aan van de hoogste militair van de NAVO, onze eigen admiraal Bauer. “Niet alleen de legers van de NAVO-landen, maar de hele samenleving moet zich voorbereiden op een nieuw onvoorspelbaar tijdperk en dat wij in Europa ons moeten gaan realiseren dat het geen vaststaand feit is dat we in vrede leven.”
Daarna was het woord aan Remco Schaap, docent geschiedenis op Scholen aan Zee. Hij benadrukte het belang van het blijven herdenken en vertelde dat de keuzes uit het verleden bepalen hoe het heden eruit ziet. Schaap constateerde dat veel van zijn leerlingen een persoonlijk verhaal hebben rond het Nederlands-Indische verleden. Na de toespraak van Schaap werd een indrukwekkende minuut stilte in acht genomen, gevolgd door het Wilhelmus, gespeeld door het blaasorkest van Kunstzin.
Krans- en bloemlegging
Ook Jannie de Heer kwam aan het woord. De schrijfster uit Den Helder heeft voor een eerder uitgebracht boek gesproken met nabestaanden en mensen met een Nederlands-Indische achtergrond. De aanwezigen luisterden aandachtig naar haar toespraak.
De herdenkingsbijeenkomst werd afgesloten met een kranslegging. Marije Boessenkool en Leo van Esdonk deden dit namens de gemeente. Er werden ook kransen gelegd door vertegenwoordigers van de marine, van het KIM en Korps Adelborsten en door een afvaardiging van de Koninklijke Vereniging van Marineofficieren. De vele aanwezige leerlingen van Scholen aan Zee brachten ook een eerbetoon uit, maar dan in de vorm van een bloem. Zij legden één voor één een bloem neer bij het borstbeeld van Karel Doorman. Tot slot kregen nabestaanden de kans om een bloemstuk te leggen.
Rus, lummel, weet je nog steeds het verschil marine en mariniers niet ? Doorman beledigen en mariniers beledigen !
Het eskader van Doorman werd met drogredenen de ondergang ingestuurd.
En dan ook nog de geschiedenis verkrachten en braaf de onzin van Bauer doorgeven.
Doe eens wat huiswerk !
Doe niet zo lullig Prins. Een verschil tussen marine en mariniers is dat het ene een bedrijf is en het ander een mens. Niemand wordt beledigd en niets wordt verkracht. Beledigen gaat u wel goed af. Ik denk dat de admiraal Bauer niet eens de onzin kan bedenken die u hier allemaal geschreven hebt. Oh, wacht even, beledig ik nu iemand?
nou ik moet dhr Prins wel gelijk geven over zijn mening over dhr Bauer met z’n meer dan z’n zotte opruiende uitspraken
We zullen u benoemen tot admiraal van de NATO heer RB, dan zal het vast wel goed gaan.
Het was een waardevolle respectvolle herdenking. Ik vond het een eer om een bijdrage te mogen leveren. Het is belangrijk voor marinestad Den Helder dat deze catastrofaal afgelopen Slag in de Javazee wordt herdacht. Behalve de families in Indië woonden vele nabestaanden destijds in Den Helder. Vele wijken, soms huis aan huis, waar de weduwen met hun kinderen achterbleven waren gehuld in verdriet en rouw. Het straatbeeld was voorgoed veranderd. Trouwens goed verslag!
Mooi en waardig verwoord Janny!
Janny De Heer, uw reactie is herdenkingswaardig. Het stoort mij wel, dat de Japanse aanval bij Broome (Australië) op 3 maart 1942 nooit in een adem wordt herdacht bij deze herdenking. Een hele zwarte dag voor de nabestaanden en voor de Marine Luchtvaart Dienst.
Volgens geschiedkundigen wist Karel Doorman vooraf dat hij kansloos was. Dat maakt de herdenking overigens allerminst overbodig.
Karel Doorman werd gestuurd door zijn superieur Helfrich. Helfrich die zelf ontkwam naar Ceylon en de oorlog vierde. Na de oorlog stond hij achter de troon van koningin Juliana toen zij ingehuldigd werd. Doorman wist dat zijn missie kansloos was. Over twee dagen ben ik voer voor de visjes schijnt hij te hebben gezegd.
Beetje knullig aangelegde bestrating rond het beeld