Kop van Noord-Holland – Zeven op de tien inwoners in Noord-Holland-Noord ervaarden de eigen gezondheid in 2022 als goed of zeer goed. Dit is flink minder dan twee jaar geleden. Dat blijkt uit de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 van GGD Hollands Noorden.
Ook ervaren meer mensen mentale klachten en lijkt de eerdere licht positieve trend in leefstijl te stagneren. In het najaar van 2022 ervaarde twee derde van de inwoners nog positieve en/of negatieve gevolgen van de coronaperiode. Wat opvalt is dat er grote verschillen tussen groepen inwoners zichtbaar zijn. Zo hebben jongere volwassenen een hoger risico op een angststoornis of depressie en zijn mensen die alleen wonen vaker (zeer) ernstig eenzaam. Dit blijkt uit de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022, een grootschalig landelijk vragenlijstonderzoek uitgevoerd in het najaar van 2022. In Noord-Holland-Noord deden ruim 14.500 inwoners van 18 jaar en ouder mee. Edward John Paulina, directeur van GGD Hollands Noorden: “De onderzoeksresultaten laten zorgelijke cijfers zien. Het is belangrijk dat hier in de regio Noord-Holland-Noord extra aandacht voor komt. Met name op het gebied van preventie. Want preventie is van ons allemaal!”
In 2022, circa vier maanden na het afschaffen van de laatste coronamaatregelen, ervaarde zeven op de tien inwoners van 18 jaar en ouder (71%) in Noord-Holland-Noord hun eigen gezondheid als goed of zeer goed. Het percentage mensen dat de gezondheid als (zeer) goed ervaart is tussen 2020 en 2022 gedaald: in het najaar van 2020, ongeveer een half jaar na het begin van de coronaperiode, ervaarden nog acht op de tien mensen hun eigen gezondheid als (zeer) goed. De daling in ervaren gezondheid tussen 2020 en 2022 valt daarnaast op, omdat mensen zich ook minder gezond voelen dan in 2016. Toen ervaarde 76% de eigen gezondheid als goed of zeer goed. Dit beeld komt overeen met de landelijke resultaten.
Meer mensen met mentale gezondheidsproblemen, vooral onder jongere volwassenen
Niet alleen de ervaren gezondheid is gedaald, ook met de mentale gezondheid gaat het minder goed. In vergelijking met 2020 ervaren de inwoners in Noord-Holland-Noord meer stress (19% ervaart veel stress, in 2020 was dit 15%) en zijn ze vaker eenzaam (47% voelt zich matig of ernstig eenzaam, dit was 44% in 2020). De helft van de inwoners heeft een matig of hoog risico op een angststoornis of depressie. Dit was in 2020 nog 41%. Ook het percentage mensen dat weleens gedachten heeft over zelfdoding is gestegen, van 7,6% in 2020 naar 10,4% in 2022. Voor een aantal onderwerpen startte deze negatieve trend al voor de coronacrisis. Dat het slechter gaat met de mentale gezondheid geldt voor alle leeftijden, maar vooral voor de jongste groep volwassenen (18 tot 35 jaar). Dit blijkt niet alleen uit dit onderzoek, maar ook uit eerdere onderzoeken. Problemen met de mentale gezondheid komen daarnaast vaker voor bij mensen die alleen wonen. Ook verschillen veel resultaten tussen mannen en vrouwen en opleidingsniveau van mensen. In vergelijking met landelijk lijkt de mentale gezondheid in Noord-Holland-Noord iets beter.
Zowel het overmatige als het zware alcoholgebruik zijn in Noord-Holland-Noord, na een geleidelijke daling in de periode 2012-2020, weer gestegen tussen 2020 en 2022. De voorzichtige positieve trend die te zien was wat betreft het voldoen aan de landelijke Beweegrichtlijn lijkt ook gestagneerd of af te nemen. In 2020 voldeed 54% aan de Beweegrichtlijn, in 2022 is dit 52%. Men voldoet aan deze richtlijn wanneer men minstens 150 minuten matige of zwaar intensieve inspanning per week verricht én minstens twee keer per week spier- en botversterkende activiteiten doet. Voor ouderen wordt aanbevolen om dit te combineren met balansoefeningen. Deze stagnatie zien we ook bij roken. Na een flinke daling tussen 2012 en 2020 is het percentage rokers tussen 2020 en 2022 gelijk gebleven (15%). Het alcoholgebruik in Noord-Holland-Noord is hoger dan landelijk. Positief is dat iets minder mensen dan landelijk roken en dat meer inwoners voldoen aan de beweegrichtlijn.
Impact coronaperiode op de volwassenen en ouderen
Op basis van dit onderzoek is niet duidelijk te zeggen in welke mate de veranderingen in resultaten een gevolg zijn van de coronaperiode. Ook andere problemen, zoals de oorlog in Oekraïne, de inflatie en bijvoorbeeld de stikstofcrisis speelden enorm tijdens de afnameperiode (september – december 2022). Wat de GGD wel weet is dat de coronaperiode zeker impact heeft gehad op een groot deel van deze inwoners, zowel positief als negatief. Positieve gevolgen die men in het najaar van 2022 ervaarde zijn het thuiswerken of thuisonderwijs volgen en meer rust ervaren. Negatieve gevolgen die men toen ervaarde zijn minder contact hebben met familie of vrienden en minder goed in hun vel zitten. 5,6% van de inwoners in Noord-Holland-Noord heeft nog last van langdurige klachten (meer dan drie maanden) na een coronabesmetting.
Het volledige rapport Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2022 Noord-Holland-Noord is te lezen op de Gezondheidsatlas van GGD Hollands Noorden. Cijfers op gemeenteniveau worden eind juli gepubliceerd.
Over het onderzoek
Van september tot en met december 2022 hebben alle GGD’en en gemeente Utrecht, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), een onderzoek uitgevoerd onder Nederlanders van 18 jaar en ouder: de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen. Bijna 365.000 mensen verspreid over heel Nederland hebben een vragenlijst ingevuld over hun gezondheid, leefstijl en welzijn. In Noord-Holland-Noord deden 14.731 mensen mee aan dit onderzoek. Meer informatie over de Corona Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen staat op www.monitorgezondheid.nl.
De GGD’en voerden deze monitor uit in het kader van het Gezondheidsonderzoek COVID-19 (officieel de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19). Hierbij wordt samengewerkt met GGD GHOR Nederland, het RIVM, het Nivel en ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum; samen het Netwerk GOR. ZonMw is namens het ministerie van VWS opdrachtgever van de monitor. Het onderzoek is bedoeld om de fysieke en mentale gezondheidseffecten bij volwassenen en ouderen, tijdens en na de coronacrisis, inzichtelijk te maken. Resultaten van de monitor vormen een basis voor het adviseren en ondersteunen van gemeentelijke en regionale beleidsmakers en het ministerie van VWS.
