Den Helder

Jutters krijgen nog steeds veel vaker asbestkanker: “Verwachting neerwaartse trend vooralsnog niet uitgekomen”

Advertentie:

Den Helder – De recent gepubliceerde Nederlandse Kankeratlas maakt pijnlijk duidelijk dat er in Den Helder nog steeds veel vaker dan gemiddeld de ziekte mesothelioom voorkomt. Deze diagnose, in de volksmond beter bekend als asbestkanker, betekent dat iemand gemiddeld binnen anderhalf jaar overlijdt. Longarts Maria Disselhorst van Noordwest ziet veel patiënten met deze vorm van kanker. De verhoogde kans op mesothelioom komt door het in het verleden veelvuldig gebruik van asbest in de haven. Volgens Disselhorst werd een afname van de prevalentie reeds verwacht, maar komt dit tot op heden niet uit.

Disselhorst werkt zowel in Den Helder als in Alkmaar. In totaal zijn er 13 longartsen in dienst bij Noordwest, waarvan het grootste deel in Alkmaar actief is. De afdeling daar is een stuk groter. De publicatie van de Kankeratlas deed in Nederland veel stof opwaaien. Ook bij artsen: “De informatie was natuurlijk al bekend. Dat er in havensteden vaker asbestkanker voorkomt is geen nieuws, maar de atlas maakt het wel inzichtelijker.” In de applicatie van het Integraal Kankercentrum kun je zien in welke regio’s specifieke vormen van kanker het vaakst voorkomen. Zo blijkt dat bewoners van de Noordkop en andere kustgemeenten vaker de diagnose huidkanker krijgen. Dat heeft naar alle waarschijnlijkheid iets te maken met het grote aantal zonuren.

Dat er in Den Helder zoveel mensen asbestkanker krijgen heeft ook een duidelijke oorzaak: In havens werd tot begin jaren ’90 veel gewerkt met het kankerverwekkende materiaal: “De patiënten die ik zie zijn vaak mensen die in de haven hebben gewerkt, maar ook loodgieters, timmermannen en dakdekkers. De meeste mensen met een mesothelioom zijn dan ook mannen. Zeker in de tijd dat asbest nog volop gebruikt werd waren het vooral mannen die zulke beroepen uitvoerden.” Het werken met asbest kan ook in de directe omgeving de kans op kanker vergroten: “Ook partners van mensen die met asbest hebben gewerkt hebben een vergrote kans op asbestkanker. Wanneer je thuis de kleren in de was doet of uitklopt verspreiden de vezels zich door het huis. Door inademing van die vezels wordt de kans op kanker vergroot.”

Longarts Maria Disselhorst (Foto: Noordwest).

Diagnose
De diagnose asbestkanker is een keiharde: De levensverwachting zonder behandeling is een jaar. Wanneer iemand met klachten bij de longarts komt, veelal kortademigheid en benauwdheid, is een genezende behandeling niet meer mogelijk: “Het is dan al te ver gevorderd om te genezen. We zetten in op een remmende behandeling, waarmee de levensverwachting uitkomt op ongeveer anderhalf jaar.” Vijf jaar na de diagnose is 95 procent van de patiënten overleden. “In Amerika komt het vaker voor dat artsen besluiten te opereren. Dan wordt de long verwijderd of een deel daarvan. Echter is het nog niet bewezen dat hiermee de levensverwachting ook echt toeneemt. Daarom wordt er in Nederland eigenlijk niet voor gekozen.”

Asbestkanker openbaart zich vaak pas decennia nadat iemand in aanraking is gekomen met het materiaal: “De latentietijd is erg lang. Meestal twintig, maar soms tot wel vijftig jaar. Daarnaast is er een hele grote variatie als het gaat om het krijgen van de ziekte. Sommige mensen werken hun hele leven met asbest en ontwikkelen geen mesothelioom. Bij andere mensen komt de ziekte voor nadat ze slechts met een paar vezels in aanraking zijn gekomen. Ook is het nog niet helemaal duidelijk of er in de natuur andere stoffen voorkomen die deze vorm van kanker kunnen veroorzaken.” Ook asbest komt in de natuur voor. De kans op een mesothelioom wordt door direct contact met het materiaal vergroot, maar verdwijnt dus nooit helemaal.

Prevalentie
Uit de Kankeratlas blijkt dat asbestkanker in Den Helder 64 procent vaker voorkomt dan gemiddeld in Nederland, onder de populatie mannen is dit zelfs 80 procent. In bepaalde gemeenten in Zeeland, met een nog grotere haven, groeit dit aantal tot 128 procent. Daarbij is rekening gehouden met de cijfers tussen 2011 en 2020. Het gebruik van asbest is begin jaren ’90 al verboden, maar de verhoogde kans komt dus nog steeds voor. “Zoals gezegd kan het lang duren voordat de kanker zich openbaart. Toch was er wel de verwachting dat er inmiddels een neerwaartse trend zou zijn. Die verwachting is vooralsnog niet uitgekomen.” Op termijn zal het aantal diagnoses in havensteden als Den Helder wel afnemen naar het landelijk gemiddelde, zo oordeelt Disselhorst: “Er is nog steeds veel asbest, maar daarmee wordt niet meer gewerkt zoals vroeger. De verhoogde kans op mesothelioom zoals in Den Helder zou daarom de komende jaren moeten gaan afnemen.”

Mensen met asbestkanker kunnen via het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) een compensatie aanvragen. Het bedrag voor de tegemoetkoming bedraagt in 2023 €22.839,-. “Belangrijk om te weten is dat mensen alleen bij leven gebruik kunnen maken van de regeling. Omdat de ziekte snel kan verergeren is het belangrijk dat iedereen met de diagnose mesothelioom zich spoedig meldt bij IAS.” Asbestslachtoffers die als werknemer in contact zijn geweest met asbest kunnen daarnaast recht hebben op een schadevergoeding van de voormalig werkgever. Het IAS bemiddelt dan tussen het asbestslachtoffer en de (ex-)werkgever over de mogelijke schadevergoeding. In 2023 wordt uitgegaan van een bedrag tot €78.944,-. Gezien het vooruitzicht dat de ziekte brengt gaat het in de praktijk om een compensatie voor de nabestaanden.

Toon meer

Stijn Vos

Stijn Vos is werkzaam als politiek verslaggever bij Regio Noordkop. E-mail: stijn@regionoordkop.nl

Wellicht ook interessant

Back to top button