Middenmeer – Het gebeurt niet zo vaak op school: een schrijver voor de klas. Eind januari is het echter Poëzieweek en dat was voor basisschool Titus Brandsma uit Middenmeer een goed excuus om het schrijf-/dicht-echtpaar Hans en Monique Hagen uit te nodigen voor een workshop. Aan de hand van gedichten en verhalen maken de kinderen kennis met poëzie en dat leidt soms tot nieuwe inzichten. Joep uit groep 7: “Ik had niet verwacht dat je eigenlijk over alles wat er gebeurt een gedicht kan maken!”
Nederlandse kinderen scoren steeds lager op leesvaardigheid, zo blijkt uit het wereldwijde PISA-onderzoek dat jaarlijks verschijnt. In de laatste editie daalde Nederland van de 15e naar de 26e plaats op de rangschikking en dat is onder het EU-gemiddelde. Het is dus een flinke uitdaging voor scholen en leerkrachten om die ontwikkeling een halt toe te roepen.
Leesachterstand
“We hebben nog niet eerder zo’n soort workshop gehad”, vertelt juf Kasia van groep 7, “we gaan naderhand evalueren of we het vaker willen doen, maar de reacties van de kinderen zijn in ieder geval heel positief.” Kasia is de leescoördinator van de school en dus verantwoordelijk voor de leesvaardigheid van de leerlingen en alles wat daarbij komt kijken. Voorbeelden daarvan zijn het aanbod van de schoolbibliotheek, het wegwerken van leesvaardigheidsachterstanden en speciale leesactiviteiten. Een divers aanbod is echter niet zomaar geregeld. Met een beperkt budget en beperkte tijd is het keuzes maken. De school kan het geld aan de workshop maar één keer uitgeven, dus “we willen wel goede en doordachte keuzes maken”, zegt Kasia.
Naast financiën is er ook creativiteit nodig, want ieder kind heeft een eigen niveau en behoefte. “Het is een beetje een kip-ei discussie: komt de leesachterstand doordat kinderen lezen niet leuk vinden, of vinden kinderen lezen niet leuk door een achterstand?”, vraagt Kasia zich af. Het maakt in principe niet zoveel uit, vindt de leerkracht. Door vaker te lezen worden kinderen beter en gaan ze het vanzelf leuker vinden. “Dan moet je wel een divers aanbod hebben, met leuke boeken in de schoolbibliotheek en workshops zoals deze, zodat kinderen van verschillende kanten boeken en verhalen aangeboden krijgen.”
Last van coronasluitingen
De verschillende schoolsluitingen tijdens de coronapandemie hebben hun sporen achtergelaten in de leesvaardigheid van de leerlingen. “We hebben een extra leesprogramma waarin bovenbouwleerlingen jongere kinderen helpen met lezen, die groep is nu veel groter dan voor corona”, zegt de leescoördinator. Zo veel groter zelfs dat het soms lastig is om genoeg leerlingen te vinden die kunnen helpen. “Op maandag doet groep 7 het, maar vullen we de groep aan met groep 8. Op dinsdag doet groep 8 het en moeten we het aanvullen met groep 7.”
Charlotte en Joep uit groep 7 doen mee met het leesprogramma, Bouw! genaamd, en helpen dus jonge kinderen om hun achterstand weg te werken. “Ik vind het meestal leuk om te doen, maar soms is het ook wel lastig”, vertelt Charlotte, “als kinderen niet luisteren of geen zin hebben.” Het leesprogramma is een voorbeeld van een creatieve oplossing voor de tekorten waar scholen mee te maken hebben. De bovenbouwleerlingen doen er sociale vaardigheden van op en de onderbouwleerlingen krijgen de kans om hun leesachterstand weg te werken. Het betekent wel dat die kinderen niet in de klas zijn en er op dat moment geen klassikale leesactiviteit gedaan kan worden. Het is dus een voortdurende balanceeract voor leerkrachten.
Voor juf Kasia zit de oplossing in het aanbieden van diversiteit: op verschillende manieren taal en literatuur en poëzie aanreiken. Dat blijkt ook uit de interesse van de leerlingen. Schrijver Hagen krijgt niet alleen vragen over poëzie, maar ook over zijn gewone boeken of over hoe de boeken gemaakt worden. “Ik dacht dat ze gewoon alles op losse blaadjes schreven en er een nietje doorheen deden.” Iedere leerling wil iets anders weten. Aan de interesse van groep 7 van de Titus Brandsma ligt het in ieder geval niet. “Ik vond het echt een hele leuke les!”, zegt Joep, “het is heel interessant om te leren van een schrijver hoe hij zijn boeken maakt.”
