Den Helder – Het ecologisch onderzoek naar het asfalteren van wandelpaden in de Donkere Duinen is op verzoek van de gemeente aangepast, dat zegt de onderzoeker die het rapport vorig jaar opstelde. Het zou gaan om passages waarin milieuvriendelijkere alternatieven, waarmee de stikstofdepositie geen bezwaar meer zou zijn, werden voorgesteld. Het college stuurde het gewijzigde document vervolgens door naar de gemeenteraad en concludeerde dat de aanleg van een verhard wandelpad teveel schadelijke effecten zou hebben.
Het idee om de wandelpaden in het bosgebied te verharden komt van de Helderse GroenLinks fractie. Wijlen Kees de Jager, commissielid van de partij en voorvechter van het verbeteren van inclusiviteit in Den Helder, zat zelf in een rolstoel. Hij had graag gezien dat het Natura 2000 gebied de Donkere Duinen door een verharding van de wandelpaden ook toegankelijk zou worden voor mensen met een fysieke beperking. In september 2019 nam de gemeenteraad met een nipte meerderheid een motie aan waarmee het college opdracht kreeg om met een voorstel te komen voor het aanleggen van een rolstoelroute.
Zo ver kwam het niet. Begin 2020 liet het Helderse college al weten dat het verharden van de paden niet mogelijk was met oog op de Wet Natuurbescherming. GroenLinks stelde hierop politieke vragen, waarna het college aangaf het vergunningsverleningstraject te zullen opstarten om uitsluitsel te krijgen: “Mocht de vergunning verleend worden, weegt het college alle belangen af, waarna gekozen wordt of er een voorstel voor een rolstoelroute door de Donkere Duinen aan de raad voorgelegd wordt”, zo schreef het bestuur toen. De gemeente schakelde vervolgens Bureau Aandacht Natuur in voor een ecologisch vooronderzoek. Met dat onderzoek kan worden vastgesteld of er mogelijk schade kan ontstaan door het plan en of het aanvragen van een vergunning noodzakelijk is. Het beloofde vergunningsverleningstraject is nooit gestart.
Stikstofdepositie
Na het vooronderzoek wist het college namelijk genoeg: “Inmiddels is een Quickscan en Voortoets Wet Natuurbescherming uitgevoerd. De conclusie hieruit is dat er mogelijk schadelijke effecten zijn als gevolg van het verharden van bestaande paden. Daarnaast is er een
overschrijding door stikstofdepositie in de nabijgelegen Natura 2000 gebieden als gevolg van de benodigde werkzaamheden voor de paden. Dit, in combinatie met de eerder genoemde argumenten heeft het college doen besluiten definitief af te zien van het verharden van de bestaande paden in de Donkere Duinen”, zo schreven de wethouders aan de raad in februari 2021. In het kort geleden aangenomen coalitieakkoord, waar GroenLinks ook haar handtekening onder heeft gezet, staat het plan opeens wel weer op de agenda. Een analyse van het onderzoeksrapport levert grote vraagtekens op bij de conclusies die het college begin vorig jaar trok.
Twijfelachtige conclusies na gewijzigd rapport
Allereerst valt uit het onderzoeksrapport niet te herleiden dat een vergunningsaanvraag geen kans zou maken. Sterker nog, de auteur schrijft dat “in overleg met het bevoegd gezag (provincie Noord-Holland) op basis van deze toetsing goedkeuring dient te worden verkregen voor de realisatie van de rolstoelpaden in de Donkere Duinen.” Over de mogelijke schade zegt de ecoloog dat de verharding “mogelijke aantasting van boomwortels” tot gevolg kan hebben en dat er een “klein effect op de kernkwaliteit ‘beboste binnenduinen'” kan plaatsvinden door het sneuvelen van enkele bomen. Het grootste struikelblok is volgens de ecoloog de stikstofberekening. Door de graafwerkzaamheden die nodig zijn voor het aanleggen van asfalt komt deze in het gebied boven de wettelijke grenswaarde uit. Inmiddels bestaat er voor de bouwsector een vrijstelling wat betreft de stikstofberekening.
De interpretatie van het rapport door het college is niet het enige opmerkelijke feit. In het document zou de ecoloog namelijk ingaan op duurzamere alternatieven voor het verharden van de wandelpaden. De gemeente Den Helder heeft vervolgens gevraagd of dit uit het stuk gehaald kon worden, zo blijkt nu: “Ik heb destijds ook natuurvriendelijke alternatieven aangegeven, maar het verzoek was me te houden aan de toetsing met betrekking tot asfalt en de verwijzing naar alternatieven weg te laten”, zegt de ecoloog. De onderzoeker gaf daarbij aan dat een verkenning van de alternatieven ambtelijk niet wenselijk zou zijn, maar verklaarde later dat een dergelijk verzoek niet ongebruikelijk is: “Concept rapportages worden altijd vooraf besproken met een opdrachtgever en er kunnen nuances worden aangebracht. Uiteraard laat ik mij als onafhankelijk bureau niet lenen voor wijzigingen waar ik niet achter kan staan of die niet kloppen.” Welke specifieke zinnen of passages zijn weggelaten is niet duidelijk. Belangrijk is het wel, want het is juist het gebruik van asfalt dat zorgt voor schade aan de natuur.
Reactie van de gemeente
De gemeente laat in een reactie weten dat er inderdaad een verzoek tot wijziging is geweest. Daarbij neemt het lokale bestuur het standpunt in dat er geen sprake is geweest van niet integer handelen: “Als de gemeente Den Helder een onderzoek laat uitvoeren, gaat dat gepaard met een duidelijke opdracht naar het onderzoeksbureau. Ook wordt het bureau van alle beschikbare informatie voorzien. Tussendoor ontstaat soms behoefte aan meer informatie en wordt er gebeld en gemaild met de opdrachtgever. Ook is het niet ongebruikelijk om rapporten te controleren op feitelijke (on)juistheden. Het kan ook voorkomen dat een onderzoeker zelf om feedback vraagt. Daarbij handelen we altijd integer en transparant.” Dergelijke ontwikkelingen in een onderzoek worden volgens de gemeente altijd besproken met de verantwoordelijke wethouder, in dit geval Peter de Vrij van de PvdA.
De wijziging die heeft plaatsgevonden had volgens de gemeente betrekking op iets anders en had geen invloed op de inhoud van de rapportage: “In het rapport stond dat de gemeente voornemens is om de duinen toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers. Ons verzoek was toen als volgt: ‘We zouden graag een tekstuele wijziging zien, want op dit moment zijn we alleen aan het onderzoeken wat ervoor nodig is.'” Deze uitleg verschilt dus van hetgeen de uitvoerder van het onderzoek verklaarde. Derhalve is het niet mogelijk te concluderen wat er precies gewijzigd is in het stuk.
Nooit asfalt gewild
Of er sprake is van politieke sturing in het onafhankelijk onderzoek blijft dus onzeker. Marije Boessenkool, fractievoorzitter van GroenLinks, laat in een korte reactie weten dat haar partij juist nooit een asfaltpad gewild heeft, maar juist een milieuvriendelijke verharding. Tijdens de ondertekening van het coalitieakkoord gaf zij ook aan te twijfelen aan de uitleg van het vorige college: “Je zou je kunnen afvragen of dat het echte argument is”, zei zij over de ecologische bezwaren. De uitvoerder van het onderzoek benadrukt dat juist het bekijken van alternatieven had kunnen leiden tot een andere conclusie: “Mijn mening is dat de discussie moet worden gevoerd over of we een dergelijke gebiedsvreemd op basis van aardolie gemaakte stof willen aanbrengen in een natuurgebied.” Het aanleggen van een halfverharding had veel bezwaren, zoals de stikstofdepositie, teniet kunnen doen.
Als GroenLinks werkelijk een milieuvriendelijke én inclusieve oplossing wil, ga dan voor speciale, off the road, rolstoelen met brede banden. Niet alleen kan er dan door bos en duin worden gewandeld maar ook op het strand! Parkeer een aantal bij de Helderse vallei en geef ze gratis in bruikleen. Véél goedkoper, milieuvriendelijker én inclusiever dan het verstoren van een klein, maar waardevol bos. By the way: Is al onderzocht hoeveel mensen in rolstoel daadwerkelijk behoefte hebben aan dit pad? Zoniet, neem dan ook even een onderzoekje mee over die rolstoelen. Ik heb in een reactie van een lezer hier vernomen dat verschillende stranden deze rolstoelen al verstrekken.
Helemaal eens met het voorstel van Harmke, bovendien om voor heel weinig mensen in een rolstoel een verhard pad aan te leggen gaat wel erg ver.
Zo’n rolstoel die er speciaal voor geschikt is om in natuurgebieden te kunnen wandelen…. dát is het ei van Columbus.
En dat is precies wat ik heb. Speciale handbike met dikke wielen. Voor al de mooie natuur van Den Helder En ook voor op het strand. . Niet via de WMO, want die hanteren goedkoop en adequaat. Een rondje door de natuur is formeel genomen geen noodzaak. Maar dat is weer een andere discussie
Dus mevr. Boessenkool is een echte kool gestoofd en door het college waar ze in gestapt is, in pak genaaid! Gaat lekker zo met vertrouwen in het college!
Ik schreef het al eerder. Pure waanzin. Verders lees ik regelmatig dat er gebruik wordt gemaakt van ervaringsdeskundigen, door beleidsmakers om de zogezegde “beperkte doelgroep “wat inclusiever te kunnen laten deelnemen.
Ik maak dagelijks gebruik van het straatmeubilair, en de weg door de stad en straks naar het gemeentehuis eventueel in combinatie met de bus, levert mij doorgaans veel grotere uitdagingen op, dan mijn regelmatigere ronde door over onverharde bospaden.
Dus beste papieren tijgervreters van de gemeente. Als jullie behoefte hebben aan een portie dagelijkse realiteit in plaats van de losgezongen werkelijkheid, moet het niet heel ingewikkeld zijn om mij te vinden.